Opwarmend klimaat maakt bergen minder stabiel

Een klimaat dat warmer wordt zal ook invloed hebben op de stabiliteit van bergen, concludeert een internationaal team van onderzoekers. Zij keken naar het verleden om te kunnen inschatten wat de gevaren van loskomende stenen zijn voor bergsporters, wegen en spoorwegen.

Wanneer, waar en hoeveel rotsen loskomen van een berg hangt gedeeltelijk af van het klimaat. En vermits dat klimaat in verandering is, zal dat invloed hebben op de stabiliteit van bergen.

Net zoals ijs scheuren in wegen kan veroorzaken, kan water in de bergen uitzetten bij vriesweer en zo rotsen afbreken. Daarnaast werkt permafrost - water dat meer dan twee jaar bevroren is geweest - als een soort cement die de bergen stabiliseert. Maar wanneer permafrost en gletsjers smelten door een opwarmend klimaat, maakt dit berghellingen instabiel en vatbaar voor erosie.

Op korte termijn betekent dit dat een opwarmend klimaat het risico op vallende stenen verhoogt, stellen de onderzoekers.

Kabelbanen en berghutten

Om de gevolgen voor onze generatie te kunnen inschatten reconstrueerden ze de vries- en dooiomstandigheden, en de erosie in de Hungerli-vallei in Zuid-Zwitserland. ‘We ontdekten dat wanneer bergen net ijsvrij raken, de erosie erg hoog was’, zegt Daniel Draebing, universitair docent aan de Universiteit Utrecht en hoofdauteur van het onderzoek. ‘Maar op hellingen die al ijsvrij zijn en zelden bevriezen, was er niet veel erosie. Ook na een paar duizend jaar, als de bergen minder bevriezen en daardoor rotsen minder vaak afbreken, stabiliseren de berghellingen opnieuw en eroderen ze veel langzamer.’

Vermits de opwarming nu hoger is dan de opwarming die de aarde de afgelopen 11.000 jaar heeft doorgemaakt, trekken de sneeuwlijn, permafrost en gletsjers zich steeds hoger terug tot aan de bergtoppen. ‘In de nabije toekomst kunnen we meer erosie van de bergen verwachten. Dat zal een bedreiging vormen voor infrastructuur zoals kabelbanen of berghutten, in ieder geval totdat al het ijs verdwenen is en het nooit meer vriest’, concludeert Draebing.