Klimaatcrisis doet koppels twijfelen over kinderen

De gevolgen van de klimaatverandering doen steeds meer mensen kiezen voor een kleiner gezin, blijkt uit Brits onderzoek. Maar daarvoor blijken meerdere redenen te zijn.

Een term als “eco-anxiety” (eco-angst) duikt steeds vaker op: wanneer de klimaatverandering of de milieucrisis negatieve gevoelens als angst, bezorgdheid, schuld of woede oproepen. Die gevoelens hebben ook invloed op ons enthousiasme om kinderen te maken, stellen wetenschappers van University College London. 

In het tijdschrift PLOS Climate analyseerden ze dertien onderzoeken bij in totaal elfduizend deelnemers in voornamelijk geïndustrialiseerde landen als de VS, Canada, Nieuw-Zeeland en EU-landen. In twaalf van die dertien onderzoeken komt een duidelijk verband naar voren tussen zorgen over klimaatverandering en de keuze voor geen of minder kinderen. 

‘Veel mensen maken zich niet alleen zorgen over het welzijn van hun kind in een onzekere wereld, maar denken ook na over de impact van hun kinderplannen op het milieu, het vermogen van hun gezin om te overleven en hun politieke mening.’

Uiteenlopende redenen

De hoofdreden is onzekerheid over de toekomst van een ongeboren kind in een wereld in klimaatcrisis. Maar er blijken nog meer factoren mee te spelen, zoals bezorgdheid over de ecologische impact van overbevolking en overconsumptie. En uit onderzoek in Zambia en Ethiopië blijkt ook de impact op het eigen levensonderhoud mee te spelen, met name in tijden van afnemende oogsten.

Opvallend: voor sommige deelnemers kan dat net een reden zijn om meer kinderen te krijgen. In Zambia bijvoorbeeld waren deelnemers bezorgd over hun vermogen om hun gezin te onderhouden zonder de huishoudelijke arbeid van extra kinderen die hielpen met huishoudelijk werk of water en voedsel helpen verzamelen.

Tot slot blijkt er in beperkte gevallen ook een politieke dimensie mee te spelen, en rapporteren koppels hun “weigering” als een vorm van activisme om politieke veranderingen teweeg te brengen.

Complexe relatie

‘Er is recent heel wat media-aandacht voor de groeiende invloed van het klimaat op zwangerschapsplannen, maar we wilden nagaan of dat verband niet te simpel wordt voorgesteld’, zegt hoofdauteur Hope Dillarstone. ‘Uit ons onderzoek komt een complexe en ingewikkelde relatie naar voren, met zowel tussen als binnen landen verschillen. Veel mensen maken zich niet alleen zorgen over het welzijn van hun kind in een onzekere wereld, maar denken ook na over de impact van hun kinderplannen op het milieu, het vermogen van hun gezin om te overleven en hun politieke mening.’

Volgens de onderzoekers is het voor overheden belangrijk om die complexe relaties te begrijpen, en is er daarom meer onderzoek nodig naar het kruispunt tussen klimaatverandering, mentale gezondheid en gezinsplanning, vooral in zwaar getroffen bevolkingsgroepen in het Zuiden waar dat onderzoek nog vaak ontbreekt.