VS willen Wereldbank de duimschroeven aandraaien

Dick Lugar, de voorzitter van de Amerikaanse senaatscommissie voor Buitenlandse betrekkingen, mikt met zijn wetsvoorstel op Wereldbank, de Afrikaanse en de Aziatische Ontwikkelingsbank, de Inter-Amerikaanse Bank en de Europese Bank voor Heropbouw en Ontwikkeling. Bij die instellingen gaat er wel eens vaker iets grondig fout met het geld dat ze uitlenen voor grote ontwikkelingsprojecten. Daardoor komen meestal eerder de ontvangende landen in de problemen dan de ontwikkelingsbank in kwestie. Lugar geeft het voorbeeld van het straatarme Lesotho, dat veel geld moest uitgeven aan het onderzoek van een fraudezaak die verband hield met een Wereldbankproject. De Wereldbank zelf droeg financieel niets bij tot dat onderzoek.

De nieuwe Amerikaanse wet zou in eerste instantie van toepassing zijn op 3,7 miljard dollar aan nieuwe bijdragen voor de komende jaren: 2,85 miljard voor de International Development Association (IDA), het zachteleningenluik van de Wereldbank, 407 miljoen dollar voor de Afrikaanse Ontwikkelingsbank en 461 miljoen voor haar Aziatische zusterorganisatie.

Projecten ontsporen maar al te vaak door corruptie. De arme bevolking is de dupe als doelstellingen als een betere gezondheidszorg, toegang tot proper drinkwater en onderwijs voor iedereen niet gehaald worden, zegt Lugar. De senator spant zich al langer in om een einde te maken aan wanpraktijken bij de ontwikkelingsbanken.

Een woordvoerder van de Wereldbank weigerde commentaar te geven op het wetsvoorstel, maar verklaarde dat de Wereldbank bekend staat voor zijn hoge normen inzake transparantie en het afleggen van verantwoording. Actiegroepen die het doen en laten van de Wereldbank volgen, zijn tevreden. Door de hervormingsvoorstellen te verbinden aan de nieuwe middelen voor de IDA, krijgen die eisen meer aandacht en wordt het voor de Wereldbank moeilijker om nee te zeggen, oordeelt Manish Bapna, de directeur van het Bank Information Centre (BIC) in Washington.

Als het wetsvoorstel wordt goedgekeurd, zouden het Amerikaanse ministerie van Financiën en het Government Accountability Office (GAO), het controleorgaan van het Amerikaanse parlement, geregeld verslag moeten uitbrengen over de hervormingen bij de ontwikkelingsbanken en de resultaten in de strijd tegen corruptie en wanbeheer.

De wet zou de ontwikkelingsbanken dwingen veel meer informatie vrij te geven over interne procedures en beslissingen, de bescherming van klokkenluiders te verbeteren en nauwer toe te kijken op het gebruik dat landen maken van de leningen die ze krijgen. De instellingen moeten grondigere audits laten uitvoeren, met name van projecten in de mijnbouwsector en de olie- en gasindustrie.

De projecten van de Wereldbank en de regionale ontwikkelingsbanken zijn gevoelig voor corruptie en fraude omdat er zo veel geld mee gemoeid is. Het voorbij jaar financierden de vijf instellingen projecten die samen 35 miljard dollar waard waren.

De VS zijn met een bijdrage van meer dan 1 miljard dollar per jaar de grootste financier van de ontwikkelingsbanken. Lugar hoopt ook andere landen te overtuigen meer te ondernemen tegen wanbeheer en corruptie bij de grote financiële instellingen. Volgens Bapna van het BIC verbinden al verscheidene andere donorlanden voorwaarden aan vers geld voor de IDA. Maar hij vindt dat het publiek meer inspraak moet hebben in het hervormingsgeld. De ontwikkelingsbanken zetten immers het geld van belastingbetalers uit de rijke landen in. (PD/MM)