Amerikaanse generaals vrezen domino-effect in Zuid-Amerika - achtergrond

Het overkoepelende doel voor de Southern Command (Southcom) blijft de “strijd tegen het terrorisme”. Maar de grootste van de vijf regionale bevelstructuren van de Amerikaanse leger voelt dat er meer moet gebeuren om de traditionele greep van de VS op de rest van het eigen halfrond te behouden. Dat blijkt uit twee nieuwe strategiedocumenten.

In zijn traditionele posture statement, een jaarlijkse beleidsbrief, maakte Southcom-commandant Brantz Craddock in maart duidelijk wie er volgens hem schuld heeft aan de toenemende politieke instabiliteit in Latijns-Amerika. Dat zijn de “demagogen” die zich “tegen de VS, tegen de globalisering en tegen de vrijhandel” kanten. Volgens Craddock gaat het om mensen die de democratische spelregels niet willen volgen en daarom “aanzetten tot geweld tegen hun eigen regeringen en landgenoten.” De VS mag hen niet laten betijen, aldus Craddock, want ze stichten onrust in een regio waar zo al talrijke gevaren broeien die de veiligheid van de VS op het spel zetten. Craddock ziet er een zevental: transnationaal terrorisme; drugsterrorisme; smokkel, namaak en witwaspraktijken; ontvoeringen, stadsbendes; radicale bewegingen; natuurrampen en massale migratie.”

Voor al die bedreigingen heeft de Southcom een antwoord paraat in zijn nieuwe strategienota, de zogenaamde ‘theatre command strategy’. Twee van de toekomstige beleidslijnen moeten geheim blijven, maar daarnaast wil het Amerikaanse leger in Latijns-Amerika vijf doelstellingen waarmaken:
- De olie- en gasvoorraden in de regio en het transport ervan beschermen tegen aanslagen;
- Ervoor zorgen dat alle landen in de regio “baas worden over heel hun grondgebied”, wat vooral neerkomt op hulp bij de bestrijding van verzetsgroepen;
- De landen in de regio helpen bij het opzetten van “gezamenlijke operaties”, van acties tegen terroristische dreigingen tot het onderscheppen van schepen van smokkelaars, vredesmissies en humanitaire operaties;
- “Schurkenstaten” verhinderen terroristische organisaties te steunen – namen worden in het document niet genoemd;
- “Stabiele en democratisch verkozen regeringen versterken en op de been houden”

De strategienota’s van de Southcom wijzen op een terugkeer naar de veiligheidsdoctrine die de VS tijdens de Koude Oorlog hanteerden en die gebaseerd was op een verregaand ingrijpen in de interne aangelegenheden van zogenaamde partnerlanden. Aan middelen ontbreekt het de in Miami gevestigde commandocentrale niet. De Southcom beheert programma’s voor militaire hulp die elk jaar 800 miljoen dollar verteren.

De VS hadden de voorbije jaren meer aandacht voor Centraal-Azië en het Midden-Oosten dan voor hun eigen achtertuin, maar stilaan lijkt de Amerikaanse regering ook weer wat oplapwerk te willen verrichten in Latijns-Amerika. Minister van Defensie Donald Rumsfeld en Buitenlandminister Condoleezza Rice brachten dit jaar al opgemerkte bezoeken aan de landen ten zuiden van de VS.

De Amerikaanse regering vindt dat Latijns-Amerika gevaarlijk naar links afwijkt.
Voorbij is de tijd dat enkel geïsoleerde kemphanen als de Cubaanse leider Fidel Castor en zijn Venezolaanse boezemvriend Hugo Chávez de VS op de zenuwen werkten met anti-imperialistische slogans. In Brazilië, Argentinië, Chili en Uruguay zijn ook linkse of centrumlinkse leiders aan de macht die zich duidelijk afzetten tegen de politieke en economische koers die de VS aangeven. De nieuwe CIA-baas Porter Goss heeft gewaarschuwd dat de acht presidentsverkiezingen die Latijns-Amerika in 2006 te wachten staan, nog meer landen in het linkse kamp kunnen doen belanden, waaronder ook buurland Mexico.

Nog minder voorspelbaar zijn de volksbewegingen die in de steden en op het platteland in Latijns-Amerika de traditionele elites het vuur aan de schenen leggen. Dat protest brengt leiders op het voorplan waarmee de Amerikaanse regering helemaal niet overweg kan. (PD)