Vluchtelingenprobleem hypothekeert Liberiaanse verkiezingen

Naar schatting hebben 1,3 miljoen Liberianen (op een bevolking van 3,5 miljoen) zich geregistreerd voor de verkiezingen op 11 oktober. Zij kunnen kiezen uit 22 presidentskandidaten, waaronder voetbalheld George Weah. Meer dan 500 kandidaten zijn in de race voor de 64 parlementszetels. Tweehonderd kandidaten dingen naar 30 zetels in de senaat.

De nieuwe regering zal het bewind overnemen van de overgangsautoriteit die in 2003 werd geïnstalleerd naar het vertrek van oud-president Charles Taylor, die nu in ballingschap in Nigeria leeft. Taylor vluchtte nadat rebellen de hoofdstad Monrovia steeds verder naderden. De oud-leider wordt beschuldigd van talloze wreedheden, nadat hij in 1989 een opstand begon. Tegen Taylor loopt ook een aanklacht bij een rechtbank van de Verenigde Naties, voor zijn aandeel in misdaden tijdens de oorlog in buurland Sierra Leone.

Zo’n 15.000 VN-militairen moeten een rustig verloop van de verkiezingen in Liberia garanderen. Maar niet iedereen kan stemmen. Van de Liberianen die tijdens de oorlog ontheemd raakten, hebben zich tot nu toe 61.000 mensen geregistreerd, zo liet de nationale kiescommissie weten. Zij kunnen wel hun stem uitbrengen voor de president, maar niet voor de parlementsverkiezingen. Die stemmen moeten worden uitgebracht in de regio die de volksvertegenwoordigers representeren, en ontheemden zijn daar meestal niet toe in staat.

Vorige maand dreigden de vluchtelingen hun stemkaarten te verbranden, uit protest tegen de gang van zaken. Ook kondigden ze aan de verkiezingen in de kampen te zullen verstoren. Dat dreigement werd vorige week weer ingetrokken, hoewel de onvrede in de kampen nog steeds groot is. De mensen die nu aan het bewind zijn, zijn niet te vertrouwen, zegt Yvonne Smith, een oudere vrouw die verblijft in het vluchtelingenkamp Blamasie in West-Monrovia. Ze hebben al het geld van de internationale gemeenschap dat bedoeld was om ons te repatriëren, verspild.

De huidige regering van Gyude Bryant wordt beschuldigd van corruptie. Ook Taylor zou miljoenen dollars uit de schatkist in zijn eigen zak hebben gestoken. Voorzitter Frances Johnson-Morris van de kiescommissie zegt dat een boycot van de verkiezingen in de vluchtelingenkampen onacceptabel zou zijn. Het zijn geen eerlijke verkiezingen als tienduizenden mensen zeggen dat ze niet mee kunnen doen. De ontheemden zijn erg politiek betrokken, zij willen dat er iets verandert in het land.

Pogingen om de vluchtelingen weer naar huis te brengen, mislukten tot nu toe door gebrek aan geld en zware regenval, waardoor de wegen veranderden in modderpaden. Het uitzonderlijk natte weer kan ook volgende week kiezers belemmeren om naar de stembureaus te komen.

Mensenrechtenactivist Samuel Kortie noemt de gedeeltelijke uitsluiting van ontheemden een smet op de verkiezingen. Maar gezien de omstandigheden, is het niet onacceptabel, zegt hij. De internationale partners van Liberia zullen dit zien als onvermijdelijk als je twee jaar na een burgeroorlog van vijftien jaar verkiezingen houdt. Het gaat erom dat we nu een regering krijgen die zich meer gelegen laat liggen aan de behoeften van het volk.

Veel gebouwen en een groot deel van de infrastructuur in Liberia liggen nog in puin als gevolg van de oorlog. De werkloosheid is ongekend hoog. Onder de werklozen bevinden zich tienduizenden voormalige strijders die nog gereïntegreerd moeten worden in de samenleving. De angst bestaat dat deze oud-strijders opnieuw gewelddadig zullen worden, als het te lang duurt voordat ze een nieuwe toekomst kunnen opbouwen. (JS/MM)