‘Vergeten’ oorlog DRC wordt kunst

De fototentoonstelling is een gezamenlijk project van Artsen Zonder Grenzen en het fotoagentschap VII Photo Agency, dat een aantal fotojournalisten in 2001 oprichtten om te tonen welke onrechtvaardigheden mensen wereldwijd creëren en ondergaan. Ron Haviv, Gary Knight, Antonin Kratochvil, Joachim Ladefoged en James Nachtwey tonen de impact op het leven van de gewone Congolees van decennia oorlog, genocide, ziekte en honger, een impact die vandaag nog steeds zichtbaar is.

Bezoekers van de expositie ‘Vergeten Oorlog’zien foto’s van patiënten in een aidskliniek in Bukavu en een ziekenhuis in Bunia, prostituees in Kinshasa en mensen in vluchtelingenlampen in Ituri. Er komt ook een boek en multimediafilm.

Het was moeilijk werken in Congo, zegt Haviv, die eerder fotoreportages maakte in onder meer Afghanistan en de Balkan en in Time Magazine publiceerde. Dat kwam gedeeltelijk omdat het land zo uitgestrekt is (Congo is even groot als West-Europa) en omdat de logistiek erg slecht is. Maar het is belangrijk dat wij ons als wereldburgers bewust zijn van wat er in Congo gebeurt en een stuk verantwoordelijkheid opnemen.

De voorbije vijf jaar stierven in Congo minstens 3 tot 4,7 miljoen mensen in wat Afrika’s wereldoorlog genoemd zou kunnen worden. Het leger vocht er met steun van Angola, Namibië en Zimbabwe vijf jaar lang tegen rebellen die steun kregen uit Rwanda en Burundi. Ondanks een vredesakkoord en de oprichting van een overgangsregering in 2003 blijft de dreiging van burgeroorlog bestaan. De internationale mensenrechtenorganisatie Amnesty International waarschuwde op 28 september nog dat als de huidige gespannen toestand in Noord-Kivu niet verbetert er een nieuw grootschalig conflict dreigt.

De oorlog eiste 3 en volgens sommigen zelfs meer dan 4 miljoen doden, hetzij rechtsreeks hetzij via de uit het conflict voortvloeiende ziekte en ondervoeding. Hulporganisaties zeggen dat honger en ziekte elke dag nog 1000 Congolezen het leven kosten. Het systeem voor basisgezondheidszorg is door het conflict ernstig aangetast en vele honderdduizenden arme Congolezen zijn verstoken van medische hulp. Tegelijk telt het land naar schatting 3 miljoen hiv-patiënten. Experts vrezen dat aids de volgende tien jaar meer dan de helft van de bevolking kan treffen.

De verkiezingen om de huidige overgangregering te vervangen, waren oorspronkelijk gepland voor juni 2005, maar werden uitgesteld tot begin 2006. De voorbereiding van die stembusgangen stootte op aanzienlijke problemen, vooral als gevolg van slechte vervoersvoorzieningen en de verwaarloosde infrastructuur.

Het Centraal-Afrikaanse land is nu eerst van plan om in november een referendum over een nieuwe grondwet te houden. De Verenigde Naties zullen tegen dan 800 extra manschappen sturen om de verkiezingen in goede banen te leiden. Nu al is de VN-missie in Congo met bijna 19.000 manschappen de grootste ter wereld.

Het chronische, voortdurende lijden heeft de media immuun gemaakt, zegt Nicolas de Torrente, het hoofd van de Amerikaanse afdeling van Artsen Zonder Grenzen. Elk jaar is Congo het land dat we (in de Verenigde Staten) het minst de media krijgen. Het is daar dat deze foto’s kunnen helpen. Ze tonen niet alles, maar bieden een venster op wat er momenteel in het land gebeurt.

De tentoonstelling loopt momenteel in Engine 27 in New York en doet daarna de rest van de Verenigde Staten, Europa, Azië en Australië en Afrika zelf aan. Ze houdt ook halt in Congo en in buurlanden als Oeganda en Kenia. (ADR/MM)

Foto’s op www.viiphoto.com/