Telecommunicatiesector geeft nieuwe impuls aan mediaconcentratie

De Folha-groep controleert de Folha de Sao Paulo, de grootste Braziliaanse krant, en heeft met Universo Online (UOL) ook de grootste Braziliaanse portaalsite in handen. Portugal Telecom deelt in Brazilië de beslissingsmacht over het mobilofonienetwerk Vivo met het Spaanse Telefónica. Samen met hetzelfde bedrijf participeert Portugal Telecom ook in Telesp, het grootste aanbieder van vaste telefonie in Sao Paulo, de belangrijkste markt binnen Brazilië.

Door de samenwerking met een telecommunicatiebedrijf kan de Folha-groep makkelijker inspelen op de mogelijkheden die nieuwe generaties van zaktelefoons bieden om informatie van het internet te halen of televisiebeelden weer te geven.

Dergelijke samenwerkingsverbanden versnellen de technologische convergentie die nu aan de gang is in de communicatiesector, legt Venicio de Lima uit, een onderzoeker van de Universiteit van Brasilia. Sommige bedrijven krijgen nu zowel massamedia in handen als ook communicatiemiddelen die individuele burgers onder elkaar gebruiken - de telefoon en het internet. Steeds minder bedrijven beslissen over hoe burgers zich kunnen informeren en die informatie met elkaar uitwisselen.

We staan voor een groot conglomeraat met heel nieuwe kenmerken, zegt Alberto Dines, de voorzitter van het Observatorium van de Pers, een organisatie die als waakhond voor media fungeert. In een dergelijke omgeving is de productie van informatie niet langer uitsluitend het werk van bedrijven die een traditie hebben in het waarborgen van journalistieke onafhankelijkheid, analyseert Dines. De concessie van een telefoniebedrijf dient heel andere doelstellingen.

TV-zenders vrezen dat de samenwerking tussen de Folha-groep en Portugal Telecom de deur openzet voor andere telecommunicatiebedrijven om tv-programma’s en andere media-inhouden te verspreiden. Op die manier kunnen portaalsites en mobilofonieaanbieders actief worden op een gebied waarvoor ze eigenlijk helemaal geen toelating hebben van de overheid.

De technologische convergentie wordt in de hand gewerkt door buitenlandse bedrijven, die sinds 2002 ook kunnen participeren in Braziliaanse communicatiemedia. Telmex, het Mexicaanse telecombedrijf van de magnaat Carlos Slim, heeft bijna de helft van de aandelen van Net verworven, de grootste aanbieder van kabeltelevisie in Brazilië. Telefónica, een zware concurrent van Telmex, wil daarbij niet achterblijven.

Volgens Lima versterkt die evolutie de internationale concentratiebeweging in de media. In de nabije toekomst ziet hij nog vier of vijf groepen overblijven die “alle vormen” van communicatie in de wereld domineren, van pers over tv tot internet, film, telecommunicatie en videospelletjes. Brazilië is een laboratorium waar met die nieuwe allianties kan geëxperimenteerd worden. Anders dan veel andere landen voerde Brazilië nooit beperkingen in die bedrijven verhinderen tegelijk een dominante rol te spelen in verscheiden mediatypes. De macht van de grootste Braziliaanse mediagroep, Globo, baart onderzoekers en critici als de Lima en Dines veel zorgen. (PD)