Indonesiërs beducht voor verduistering hulpgeld

Hulpgoederen en geld stromen toe in Atjeh. Dat gebeurt onder supervisie van de centrale regering in Jakarta. Maar de chaos is groot in Atjeh, want op veel plaatsen zijn de plaatselijke besturen net als al het andere van de kaart geveegd. Niemand weet hoeveel hulp de provincie nu al heeft ontvangen. In dergelijke omstandigheden is controle bijna onmogelijk. Je kan niet controleren wat je niet kent, oordeelt Emmy Hafild, secretaris-generaal van Transparency International Indonesië. TI is een gezaghebbende internationale organisatie die de strijd heeft aangebonden tegen corruptie.

Het Indonesische parlement heeft een team van 20 volksvertegenwoordigers belast met het toezicht op de binnenstromende hulp. De parlementsleden stellen ook voor dat alle internationale giften alleen via minister van Financiën Jusuf Anwar worden gekanaliseerd. President Susilo Bambang Yudhoyono, die van de strijd tegen de corruptie een prioriteit heeft gemaakt, heeft gezegd dat hij ook persoonlijk op het gebruik van de enorme bedragen zal toekijken.

Maar volgens Luky Dyani, de adjunct-coördinator van Indonesia Corruption Watch, moeten ook vertegenwoordigers van de getroffen bevolking in Atjeh, plaatselijke niet-gouvernementele organisaties en internationale hulporganisaties betrokken worden bij de het toezicht op de hulpverlening aan Atjeh. Indonesia Corruption Watch, een organisatie die de oorlog heeft verklaard aan smeergeld en verduistering, heeft aangekondigd dat het in elk geval een onafhankelijke controle zal uitvoeren op het beheer van het geld dat Indonesië van donorlanden krijgt om de nood in Atjeh te lenigen.

Indonesische organisaties vrezen dat de ramp de controlesystemen bij de overheid nog heeft verzwakt. De snel binnenstromende miljoenen zijn een verleidelijke buit. Op hoeveel geld Indonesië kan rekenen, is nog niet duidelijk. Maar Indonesië is het zwaarst getroffen land en heeft een arme bevolking, zodat het zeker aanspraak kan maken op een groot deel van de meer 4 miljard dollar die vrijdag al waren toegezegd.

Volgens Hafild van Transparency International Indonesia is enig wantrouwen tegenover de Indonesische overheid gerechtvaardigd. Bij ongeveer alle vroegere noodsituaties was er sprake van corruptie. Als we geen maatregelen nemen, zal dat nu weer het geval zijn. Political and Economic Risk Consultancy Ltd., een adviesbureau uit Hongkong, rangschikte Indonesië vorig jaar als het meest corrupte land in Azië op het vlak van zakendoen. Voor Transparency International kwam Indonesië vorig jaar op de 14de plaats van de meest corrupte landen ter wereld. Volgens Indonesia Corruption Watch is Atjeh, een provincie waar sinds 1976 een burgeroorlog woedt, goed voor bijna de helft van het overheidsgeld dat de eerste acht maanden van 2004 verloren ging door corruptie in Indonesië.

De huidige gouverneur van Atjeh, Abdullah Puteh, staat een proces wegens misbruik van openbare middelen te wachten. Hij zou geld dat bestemd was voor dorpsbewoners in Atjeh gebruikt hebben om een helikopter te kopen en zou ook geld naar zijn eigen rekeningen hebben overgeschreven.

Internationale organisaties en donorlanden geven toe dat corruptie een reëel gevaar is. Maar de Australische minister van Buitenlandse Zaken, Alexander Downer, toonde zich in een interview met buitenlandse journalisten gerust in de zaak. Ik denk dat de mechanismen die we hebben om toe te kijken op onze hulpprogramma’s en ervoor te zorgen dat het geld niet oneigenlijk gebruikt wordt, hier even goed werken als op andere plaatsen.

Volgens Dyani en Hafild dreigt de corruptie vooral de kop op te steken tijdens de heropbouw van de verwoeste streken. Volgens Hafild moet er een goed systeem op poten worden gezet om opdrachten in dat verband snel en transparant uit te besteden. Volgens Hafild worden de officiële aanbestedingsprocedures in Indonsië geregeld omzeild door bedrijven met goede politieke contacten.

Verscheidene organisaties eisen ook de noodtoestand in Atjeh wordt opgeheven. Die maatregel werd ingesteld om de strijd tegen separatistische rebellen beter te kunnen voeren. Maar critici stellen dat de noodtoestand corruptie in de hand werkt. (PD)