Peruaanse gletsjers smelten zienderogen weg

We kijken naar de Huarapasca, één van de mooiste bergen van de Cordillera Blanca in het noorden van Peru. De hoogste bergketen van de tropen, met toppen tussen de 5.000 en de 6.800 meter, verdient zijn naam steeds minder. Alle gletsjers van de Cordillera Blanca samen beslaan nog 611 vierkante kilometer, maar de ijsmassa’s smelten zienderogen weg.

Tussen 1948 en 1976 trokken de ijskappen in de Cordillera Blanca zich gemiddeld 12 meter per jaar terug, maar sinds 1977 verliezen we al 20 meter per jaar, zegt Marco Zapata, de chef van de Eenheid Gletsjerkunde van het Peruaanse Instituut voor Natuurlijke Hulpbronnen (Inrena). Het proces in onomkeerbaar, voegt hij er mistroostig aan toe. Vroeger trok ik met plezier de bergen in, maar nu is het soms deprimerend. Het is onvergefelijk wat we met de natuur doen.

Zapata overdrijft niet. Het bergpanorama vanuit Huaraz, de hoofdstad van het departement Ancash, illustreert de noodkreet van de gletsjervorsers. De Ranrapalca, de Vallunaraju (raju betekent ‘ijs’ in het quechua, de taal van de plaatselijke bevolking) en de Chinchay zijn nog met sneeuw bedekt, maar de Cárhuac en de Rima Rima tonen sinds kort hun kale toppen. In overige delen van Peru is de toestand nog erger. De voorbije 30 jaar is Peru al bijna 450 vierkante kilometer ‘eeuwige’ sneeuw kwijtgespeeld.

Wetenschappers zijn het erover eens dat de Peruaanse gletsjers wegsmelten omdat de aarde warmer wordt. De spectaculaire versnelling van dat proces is op rekening van de mens te schrijven, zegt Pierre Soler, de vertegenwoordiger van het Franse Onderzoeksinstituut voor Ontwikkeling dat de Peruaanse overheid helpt een nieuwe inventaris te maken van de gletsjers in het land.

De aantasting van de gletsjers bedreigt volgens Soller en Zapata in de eerste plaats de waterhuishouding in de bergen en in lagergelegen gebieden. In het droge seizoen is smeltwater uit de Cordillera Blanca goed voor minstens 90 procent van het debiet van de río Santa, de grootste rivier die door Ancash voert en ook nabijgelegen departementen aandoet. Het water van de río Santa drijft een krachtcentrale aan en levert irrigatiewater waarmee in uitgestrekte woestijnachtige gebieden landbouw mogelijk wordt.

Zelfs de waterbevoorrading van de steden komt in gevaar door het verdwijnen van de ijskappen. Het water dat de hoofdstad Lima verbruikt, komt ook voor een groot deel van de gletsjers. De eerstkomende jaren zullen al die afnemers water in overvloed hebben, maar dan zal de toevoer onherroepelijk beginnen te verminderen. Volgens Julio García, een ambtenaar van de Peruaanse Milieuraad, moet Peru dringend een beleid uitwerken dat de kwetsbaarheid van Peru voor de klimaatverandering vermindert.

Een oude legende uit Ancash zegt dat het meer van Orconcocha ontstond uit de tranen van de Huascarán, de hoogste berg van de Cordillera Blanca. Nu dreigt die reus te huilen tot er geen tranen meer overblijven. (PD/MM)