Moussem lanceert Europese Lente met Arabische kunsten

Moussem.eu is het eerste project dat moussem lanceert met verschillende Europese cultuur actoren en is daarmee ook meteen het eerste transnationale project van het nomadische kunstencentrum. Het loopt van 17 tot 25 november in Antwerpen en Brussel en focust, net als de voorbije tien jaar, op Arabische kunst en de promotie daarvan in België en nu ook daarbuiten. Voor moussem.eu werkte de organisatie samen met Theatergroep De Nieuw Amsterdam, Liverpool Arabic Arts Festival en Compagnie Nacera Belaza. In de nasleep van de Arabische Lente is de promotie van een Arabisch-Europese culturele dialoog meer actueel dan ooit.

Individualiteit en samenleving

Het nieuwe, transnationale project van moussem heeft twee duidelijke doelen. Vooreerst wil het een artistiek platform ontwikkelen van Europese artiesten met een Arabische achtergrond die de culturele canon van nu en vroeger kritisch onder de loep nemen en samen een nieuw canon uitbouwen. Daarnaast wil het de aanwezigheid van niet-Europese artiesten op de Europese kunstenscène onderzoeken en stimuleren. Het project poogt hiermee geen representatieve staalkaart te presenteren van artiesten met Arabische achtergrond in Europa, maar vertrekt vanuit de individualiteit en eigenheid van artiesten die beroep doen op hun Arabische én Europese achtergrond. Hiermee probeert moussen.eu van het Europese kunstenlandschap een ware weerspiegeling te maken van de samenleving. Maar het heeft ook projecten lopen in de Arabische wereld.

Deze schijnbare tegenstelling van individualiteit en maatschappelijke weerspiegeling is volgens Mohamed Ikoubaân, directeur van het nomadische kunstencentrum, perfect mogelijk. “Als je heel wat artiesten samenbrengt van verschillende Arabische landen die vertrekken vanuit hun eigen individualiteit, dan krijg je uiteindelijk toch een goede weerspiegeling van de Europese samenleving. Het is zoals een puzzel die je vervolledigt.”

Politiek en kunst

De meningen over de plaats die de Arabische Lente inneemt in de kunst en omgekeerd zijn verdeeld. Voor Ikoubaân is het duidelijk. “Met politiek kun je niet aan kunst doen, maar met kunst kan je wel aan politiek doen. Iedereen doet aan politiek. Maar met moussem nemen we geen specifieke politieke positie in, zoals bijvoorbeeld anti-nationalisme. We willen vooral meetellen als onderdeel van de samenleving. We laten artiesten hun verhaal vertellen en soms is dat politiek, maar soms ook totaal niet. Moussem.eu is een pleidooi voor een Europese Lente in de kunsten. De Arabische Lente in de kunsten was al bezig voor die politiek tot uiting kwam. In 2007 al werkten we samen met artiesten de kunst maakten rond het thema van revolutie. Als nu de censuur wegvalt, wordt het echter gemakkelijker werken rond deze thema’s.”

“De Arabische Lente in de kunsten was al bezig voor die politiek tot uiting kwam.”

De verscheidenheid van meningen valt ook op in de keuzes van de artiesten. De dansvoorstelling van Nacera en Dalila Belaza heeft duidelijk geen politieke boodschap. Het is een onderzoek naar rituelen en sacrale dansen in relatie tot hedendaagse dans in Europa. Het “War-project” van de in België residerende Irakese artiesten Hassan Khayoon en Amar Al Bojrad blanceert tussen het individuele en het maatschappelijke. Het wil vooral de gevoelens van de artiesten over de oorlogen in Irak naar buiten brengen.

Kunst als vrijheid

Met voorsprong het meest politiek getinte stuk van moussem.eu is de muzikale theaterproductie “Oedipus in Egypte” van de Nederlands-Egyptische theaterproducer Sabri Saad El Hamus. Zeker wanneer je naar de beweegredenen van de artiest vraagt. “Ik was in februari in Egypte. Dat was toen zo’n arena aan kunsten. Iedereen die iets kon, die maakte dat. Alle kunst had weer zin, omdat het de vrije meningsuiting affirmeerde. Kunst werd gelinkt aan vrijheid en de boodschap van vrijheid klonk des te sterker door in de kunst. Wat mijn stuk betreft, dat gaat over Egypte, dat ik als mijn moeder beschouw en Nederland, dat mijn vrouw is. Maar nu keer ik terug naar mijn moeder, wat de analogie met Oedipus zeer toepasselijk maakt. Mijn moeder is mijn vrouw geworden.”

Dat de Arabische Lente nog niet is doorgebroken onder de Arabische bevolking in Europa kan Sabri alleen maar beamen. “De verandering in de Arabische wereld wordt niet opgelegd, maar gebeurt van binnenuit. Het zou mooi zijn als dit hier ook zo zou zijn. Als bepaalde wijken in steden zouden wakker worden, als ze zouden geloven dat ze het kunnen. Mijn kunst is niet meteen sociaal-maatschappelijk, maar ik zou het mooi vinden om herkenning te veroorzaken bij de Arabische bevolking hier.”

Voor meer info: www.moussem.eu of www.moussem.be