Moet België meer dan 100 levens redden?

‘De hervestiging van de 100 naar België wordt volledig betaald door Europa’, onderlijnt Gabriela Szmidt, experte bij de Europese Commissie. ‘Door fondsen vrij te maken, willen we de cijfers binnen Europa naar boven helpen. De EU zal nooit lidstaten verplichten een vast aantal vluchtelingen op te nemen. Hervestigingmoet de norm worden, a fashionable thing to do’.

Syrië schreeuwt, België schuwt

De EU legde in 2013 onder andere de focus op hervestiging uit het gebied van de Grote Meren. ‘België volgt de Europese prioriteiten helemaal’, legt Els Cleemput uit, woordvoerster van Staatssecretaris voor Asiel en Migratie Maggie De Block. ‘Het gaat om zeer kwetsbare groepen: vrouwen met kinderen, en slachtoffers van geweld en foltering’.

Naast 31 Burundezen en 52 Congolezen, ontving België ook 20 vluchtelingen afkomstig uit verschillende regio’s wereldwijd. Vorige maand maakte De Block bekend in 2014 opnieuw 100 mensen te hervestigen: 75 Syriërs en 25 Congolezen. ‘België heeft zich zeker geëngageerd voor jaren’, verzekert het kabinet. ‘Wij hopen dat een nieuwe regering dit project niet zomaar zal opdoeken’.

Onder het motto ‘Europa moet 20.000 vluchtelingen hervestigen tegen 2020’, lanceerden zes toonaangevende organisaties — Amnesty International, CCME, ECRE, ICMC, IOM en Save Me – de ‘2020 campagne’. Om dit doel te bereiken moet België 500 vluchtelingen per jaar voor zijn rekening nemen. De gigantische vluchtelingencrisis veroorzaakt door het Syrische conflict deed humanitaire organisaties nog luider roepen.

Caritas International, de organisatie die instaat voor de begeleiding van de hervestigden, pleit ook voor meer:. ‘250 op jaarbasis. Dat is een haalbare kaart als je rekening houdt met opvang en begeleiding’, verklaart Anne Dussart, hoofd departement Asiel en Migratie. ‘Die begeleiding is broodnodig om deze vluchtelingen te ondersteunen in hun integratietraject in onze maatschappij, zodat zij op termijn zelfredzaam kunnen zijn.’

De Block ziet een uitbreiding zitten, maar neemt nog geen aantallen in de mond. ‘Of België in staat is meer dan 100 vluchtelingen op te vangen, hangt van de gemeenten af’, zegt Cleemput, ‘Om de Burundezen op te vangen, stelden zich slechts zeven gemeenten kandidaat en dan nog allemaal Vlaamse. Jammer als je weet dat deze vluchtelingen enkel Frans spreken’. Voor de groep Congolezen die in januari hun woning introkken, zetten ditmaal wel vier Waalse gemeenten hun deuren open.

Cleemput: ‘Het zou toch schandalig zijn moesten we 500 of 1500 vluchtelingen opnemen en die mensen in de centra laten zitten, dan is het van een Tanzaniaans kamp naar een Belgisch opvangcentrum. Dat kan niet de bedoeling zijn!’

Yolande Schuddinck, maatschappelijk werkster bij OCMW Wetteren dat twee Burundese gezinnen opvangt, schrok zelf van de lage respons bij gemeenten. ‘Politiek ligt hervestiging niet altijd gemakkelijk. Ook in Wetteren bekritiseerden sommige politieke partijen de beslissing. Maar de wil om mee te doen groeit. Meer en meer OCMW’s bellen ons intussen op met de vraag hoe we het hebben aangepakt’.

‘Geen illegalen in mijn klas’          

Dussart merkt kritisch op dat de gemeenten pas op het laatste moment werden aangeschreven om zich kandidaat te stellen. ‘Bovendien respecteert men het groepsgevoel niet dat zo belangrijk is bij hervestiging. Die mensen hebben tientallen jaren met elkaar in kampen geleefd. Hoe kunnen ze elkaar helpen als een deel in het uiterste zuiden van België verblijft en een ander deel in het noorden?’

‘Wetteren besloot mee te doen omdat er gezinswoningen vrij kwamen door de lagere instroom van asielzoekers’, vertelt Schuddinck. ‘Omdat we laat op de hoogte waren van de samenstelling van de families, moest alles op een zeer korte periode geregeld worden. Bij ons is alles zonder problemen verlopen. Maar de OCMW’s die zich kandidaat hebben gesteld, en geen huizen voor handen hadden, moesten de mensen in noodwoningen opvangen’.

‘Vooraleer we de aantallen optrekken, moeten ngo’s, OCMW’s en gemeenten zich beter voorbereiden’, aldus Dussart. ‘Vandaag weten de OCMW’s niet waaraan ze beginnen. Niemand legt hen uit wie die vluchtelingen zijn en van waar ze komen. Ook de stad, buurt en scholen worden niet gesensibiliseerd. Je moet durven communiceren over die groep’.

In een blogbericht beschreef een vader, wiens 7-jarige zoon in Herent school loopt met 3 hervestigde Burundese kinderen, de overheersende mentaliteit onder de ouders als volgt: ‘De ouders die we per toeval in de loop van de vakantie tegenkwamen, brachten een verhaal van “illegalen”, “schandalig”, en “niveau van de klas naar beneden”. Dat er zou gepraat moeten worden met de directie. Dat “onze” kinderen niet het slachtoffer mochten worden van die neger in de klas’.

‘Als je als land niet fier bent dat je aan hervestiging doet – en je doet het allemaal heel geniepig — dan krijg je de bal terug’, zucht Dussart.