Met Bin Laden verdwijnt lijm tussen talibanfracties

De dood van Bin Laden is in de eerste plaats voor Al Qaeda zelf een grote tegenslag. “Het is onduidelijk of de overblijvende leiders in staat zullen zijn om de beweging in leven te houden”, zegt politiek commentator Saleh Omar. Ook politiek wetenschapper Johar Ali denkt dat de anti-Amerikaanse oorlog in Pakistan weliswaar niet zal stoppen, maar toch sterk verzwakt wordt. “De Egyptenaar al-Zawahiri zal waarschijnlijk aan de leiding komen, maar de dood van Bin Laden zal Al Qaeda en de taliban sterk verzwakken, omdat hij respect afdwong”, zegt hij.

Maar de dood van Bin Laden dreigt ook de verdeeldheid tussen de taliban, Al Qaeda en andere anti-Amerikaanse fracties in Pakistan en elders ter wereld aan te zwengelen. “Het is een zeer ernstige tegenslag voor de anti-Amerikaanse bewegingen over de hele wereld”, zegt defensieanalist Hasan Askari Rizvi. “De meerderheid van de anti-Amerikaanse groepen haalt kracht uit Al Qaeda. Ze zijn er niet formeel mee verbonden, maar ze aanvaarden Bin Laden als hun leider.”

Pakistan

In de grotendeels ongecontroleerde Pakistaanse stammengebieden bij de grens met Afghanistan zijn verschillende jihadistische groeperingen actief, elk met een eigen agenda. Tussen die groepen zijn ernstige meningsverschillen, en de dood van Bin Laden zal die verdeeldheid alleen maar aanzwengelen, zegt Khalid Khann, journalist in de noordelijke Pakistaanse provincie Waziristan.

“In augustus vorig jaar nog was er strijd tussen de Pakistaanse taliban en de terroristische groep Lashkar Jhangvi, waarbij 25 doden vielen”, zegt hij. “De situatie escaleerde met de dag, maar medewerkers van Bin Laden kwamen tussenbeide en de twee groepen begroeven hun meningsverschillen.”

Nu de leider er niet meer is, kan dat ook ernstige financiële gevolgen hebben voor Al Qaeda en de taliban. “Bin Laden was een inspirerende kracht”, zegt hij. “Moslims over de hele wereld deden rijkelijk donaties om de groep te steunen tegen de VS. Ik denk niet dat die donaties zullen aanhouden, omdat er minder vertrouwen is in de Pakistaanse taliban”.

 Pakistaanse bescherming

De locatie van Bin Laden doet opnieuw twijfels rijzen over de rol van Pakistan in de strijd tegen de terreur. “Zijn dood vlakbij een militaire academie in de garnizoensstad Abbotabad doet opnieuw vragen rijzen over de rol van Pakistan”, zegt Akram Tanoli, hoogleraar politieke wetenschappen aan de universiteit van Peshawar.

Gisteren (maandag) kwamen de Pakistaanse president Asif Ali Zardari, eerste minister Yousaf Raza Gillani en de baas van de inzichtendienst ISI, Ahmed Shuja Pasha, samen om de situatie te bespreken. In een verklaring zeiden ze dat de dood van Bin Laden het gevolg was van een Amerikaanse actie. “Die verklaring was bedoeld voor de Pakistaanse taliban”, zegt Tanoli. “De Pakistaanse overheid wilde ermee duidelijk maken dat ze geen rol speelde in de operatie.”