Marteling Nepalese arrestanten is routine

Het was een uur of elf ‘s ochtends, 10 september 2003, Kathmandu. Twee mannen op een motorfiets belden aan bij Pradesh Bahadur Bista. Hij moest zich identificeren, en na een telefoontje met de gsm dook een bestelwagen op. Ze zeiden dat hij mee moest om wat vragen te beantwoorden. Bista moest instappen en kreeg een kap over het hoofd.

Ze trokken me binnen en gooiden me op de vloer, vertelt Bista. Ze strekten mijn benen en hielden ze omhoog. De kleine man van 47 met grijzend haar en een grote snor leunt achterover om het te demonstreren. Twee mannen gingen op mijn borst zitten, twee of drie anderen sloegen me op mijn voetzolen en daarna overal op mijn lichaam. Ze zeiden dat ik verantwoordelijk was voor een bomaanslag en dat ik maoïsten naar Kathmandu had gebracht. Ze wilden weten wie ik had gebracht. Toen sloegen ze weer. Uiteindelijk verloor ik het bewustzijn.

Hij verloor die eerste dag vier keer het bewustzijn terwijl hij werd ondervraagd, bedreigd en geslagen. Hij werd ook in een vijver gegooid en herhaaldelijk met het hoofd onder water geduwd. Dit soort behandeling hield 15 dagen aan; toen nam de frequentie van de martelingen geleidelijk af.

Nadat hij 100 dagen geblinddoekt was gebleven en met de handen achter de rug gebonden, werd Bista overgevlogen naar een andere streek in Nepal en uiteindelijk opgesloten in de gevangenis van Biratnagar, een stad vlakbij de Indiase grens. Op 29 november 2005 kwam Bista vrij nadat de ngo Advocacy Forum voor het Hooggerechtshof om zijn vrijlating had verzocht. Achtentwintig maanden waren verstreken sinds hij voor even was meegenomen.

Advocacy Forum heeft in 2005 om de vrijlating van 70 mensen verzocht; daarvan is ongeveer de helft inderdaad op vrije voeten gesteld. Elk van hen rapporteert ernstige martelingen, zegt de directeur van de ngo, Mandira Sharma.

Een andere ngo, het Centrum voor de Slachtoffers van Marteling in Nepal (CVICT), bracht deze week een boek uit dat de schrijnende toestand van Nepalese arrestanten aanklaagt. Het CVICT besloot al in 1997 uit een bevraging dat bijna driekwart van de mensen in Nepalese gevangenissen gemarteld werd. In 1998 kreeg het centrum 823 slachtoffers over de vloer, in 2004 was dat aantal gestegen tot 3.100.

Niemand weet hoeveel mensen in Nepal precies worden vastgehouden en wat er precies met hen gebeurt. Mensen van Advocacy Forum bezoeken dagelijks 16 gevangenissen, maar hebben geen toelating tot legerkazernes, zoals die waar Bista oorspronkelijk werd vastgehouden. Een bezoek van IPS aan de pr-bureau van het Nepalese Leger voor meer informatie over de zaak-Bista leverde niets op.

De Nepalese wet dicteert dat arrestanten binnen de 24 uur voor een rechtbank moeten verschijnen. Maar een recent herziene antiterrorismewet laat toe verdachten tot een jaar in preventieve hechtenis te houden, en Sharma kent gevallen van mensen die al meer dan drie jaar vastzitten zonder enige vorm van proces.

Ook het principe van onschuld tot het tegendeel is bewezen, kennen de Nepalezen tegenwoordig alleen van de films. Volgens een wetsherziening uit 2005 moet de verdachte bewijzen dat hij niets mispeuterd heeft. Ook mag het publiek niet langer rechtszaken bijwonen of rechtsstukken inkijken. De eerste rechtszaken onder de nieuwe wet staan momenteel op de rol.

Bista heeft er verrassend genoeg geen bezwaar tegen dat zijn werkelijke naam in de pers wordt genoemd. Toen ik in de legerkazernes was, ben ik zo erg geslagen dat ik hen heb gevraagd me te doden. Nu ben ik niet bang meer van hun martelingen. En ik wil niet bang rondlopen. (ADR/PD)