Hoop voor seropositieve kinderen in Afrika

Zwart Afrika telde in 2003 ongeveer 3 miljoen seropositieve kinderen, schatten het aids-programma van de VN (UNAIDS) en de Wereldgezondheidsorganisatie. Goed 620.000 Afrikanen jonger dan 15 werden dat jaar besmet. Maar de behandeling van jonge patiëntjes staat nog in de kinderschoenen. Niemand kent de langetermijneffecten van aidsremmers bij kinderen, en van de meeste geneesmiddelen bestaan geen kinderdosissen. Er gebeurt weinig onderzoek, zegt Lynde Francis, de directeur van een opvangcentrum in Zimbabwe waar 200 seropositieve kinderen onderdak hebben gevonden.

In Bulawayo, de tweede stad van Zimbabwe, is de Spaanse afdeling van Artsen zonder Grenzen de grootste leverancier van aids-remmers. De organisatie behandelt er ook een 250-tal kinderen. Het probleem is dat kinderen niet zomaar aidsremmers kunnen slikken die voor volwassen ontwikkeld werden. De dosissen zijn te groot, en de verhouding tussen de verschillende geneesmiddelen die in de meeste tabletten verwerkt zitten, moet anders zijn bij kinderen. We splijten dan maar tabletten in tweeën en voegen er wat Nelfinavir bij voor sommige kinderen en wat extra Nevirapine voor anderen, zegt coördinator Alexandre Boon. Voor erg jonge kinderen die minder dan acht kilogram wegen, wordt het moeilijk: dan moeten de tabletten in vieren gedeeld worden, waardoor een precieze dosering moeilijk wordt. De Zimbabwaanse geneesmiddelenfabrikant Varichem hoopt zijn aids-remmer voor kinderen als siroop te kunnen aanbieden om die problemen te omzeilen.

Niemand weet hoe lang seropositieve kinderen kunnen leven met aids-remmers. We hebben nauwelijks kinderen in Afrika die langer dan drie of vier jaar behandeld zijn - daarvoor waren aids-remmers hier nauwelijks te krijgen, zegt Boon.
Sommige experts geloven dat kinderen die elke dag trouw hun pillen slikken en goed reageren op de behandeling, bijna even oud kunnen worden als normale kinderen. De resultaten van de behandeling van kinderen in rijke landen, biedt op dat vlak reden tot optimisme. En bovendien wordt er gewerkt aan nieuwe geneesmiddelen die nog betere resultaten doen verwachten. Maar besmette kinderen zijn wel meer vatbaar voor ondervoeding en andere infectieziekten, ernstige problemen in veel Afrikaanse landen.

Patience, een meisje van 11 uit Bulawayo, krijgt sinds februari aids-remmers. Har gezondheid is er met sprongen op vooruitgegaan, en ze kan weer school lopen. Soms herinnert ze mij eraan dat ik mijn pillen moet slikken, zegt haar moeder Dube, die ook seropositief is.

In Zuid-Afrika, het land met de hoogste besmettingsgraad ter wereld waar een kwart miljoen kinderen jonger dan 14 seropositief is, begint de behandeling van jonge patiëntjes op gang te komen. Ze profiteren mee van een overheidsprogramma dat sinds 2003 gratis aids-remmers ter beschikking stelt van seropositieven. De kinderafdeling van het Chris Hani Baragwanath-ziekenhuis in Johannesburg behandelt bijvoorbeeld meer dan 500 besmette kinderen.

Maar volgens kinderarts Tammy Meyers wachten veel andere Zuid-Afrikaanse kinderen nog op een behandeling die de ziekte onder controle kan houden. Om de aids-zorgen uit te breiden naar kinderen heb je in elk ziekenhuis iemand nodig die de zaak ter harte neemt. Is die er niet, dan stokt de zaak.

De resultaten zijn wel bemoedigend. Meyers maakt deel uit van een team dat 262 van de kinderen in het Chris Hani Baragwanath-ziekenhuis volgt. Achttien kinderen stierven tijdens de behandeling, maar in geen enkel van die gevallen hadden aids-remmers daar iets mee te maken.

Die geruststelling kan misschien de Zuid-Afrikaanse Gezondheidsminister Manto Tshabalala-Msimang van mening doen veranderen. Zij blijft volhouden dat aids-remmers negatieve neveneffecten hebben en dat patiënten beter een speciaal, vitaminerijk dieet volgen om de ontwikkeling van aids te vertragen.

In Zimbabwe zegt de regering dat ze maar 10.000 seropositieven aan gratis aids-remmers kan helpen, al zijn er 300.000 patiënten die op de levensreddende pillen zitten te wachten. Het Wereldwijd Fonds voor de Strijd tegen Aids, Malaria en Tuberculose wees een Zimbabwaanse aanvraag voor 218 miljoen dollar steun af. Maar critici wijzen erop dat Zimbabwe onlangs wel geld vond om in China vier gevechtsvliegtuigen en andere militair materieel voor een totaal bedrag van 120 miljoen dollar aan te kopen. Voor de behandeling van kinderen heeft de regering in Harare geen speciale plannen. (PD/MM)