Het grootste bedrijf waarvan je nooit hebt gehoord

Georgia Pacific is een van ’s werelds grootste producenten van ondermeer papier, verpakkingen, bouwmaterialen en aanverwante chemicaliën. De overname van bosbouwbedrijf Georgia Pacific mocht Koch maar liefst 21 miljard dollar (17,3 miljard euro) kosten. In de toekomst zal het bedrijf wel gewoon onder zijn eigen naam blijven bestaan.

Koch Industries is volledig in handen van de gebroeders Koch uit de Amerikaanse staat Kansas. Dankzij de miljoenen dollars aan financiële steun die ze jarenlang hebben verleend aan conservatieve doelen, kandidaten en organisaties, hebben ze zeer nauwe banden met de politieke wereld gesmeed.

Opmerkelijk is vooral hoe weinig het grote publiek afweet van zowel de gebroeders Koch als van hun bedrijven. “Koch is een reusachtig bedrijf – groter zelfs dan Microsoft”, vertelt Bob Williams. Williams schreef eerder een kritisch rapport over het Koch-imperium, waarin hij vragen stelt bij de manier waarop Koch zaken en politiek vermengen, in alle stilte. “Als privé-onderneming moet ze enkel rekenschap afleggen aan de Internal Revenue Service, de Amerikaanse belastingsdienst.”

Koch Industries bezit een breed gamma aan bedrijven in de handels -en investeringssector. De groep is in meer dan 50 landen actief in sectoren als petroleum, chemicaliën, energie, hars, meststoffen, pulp en papier, plantages, veiligheid en financiën.

In 2004 werd het familiefortuin van de Kochs geschat op 4 miljard dollar (3,3 miljard euro). Daarmee haalden de broers Charles (70) en David (65) Koch in 2003 de top-50 van rijkste Amerikanen en de top-100 van rijkste mensen ter wereld. De twee andere broers, William en Frederick, werden in 1983 uitgekocht uit het familiebedrijf.

In januari 2000 gaf de Amerikaanse overheid het bedrijf een boete van 350 miljoen dollar (289,7 miljoen dollar). De grootste boete die een Amerikaans bedrijf ooit opgelegd kreeg na het schenden van een federale milieuwet. Reden daartoe waren de 300 olielekken in 6 verschillende staten, afkomstig van oliepijplijnen en oliefaciliteiten van het bedrijf. Toen George W. Bush president werd en John Ashcroft aanstelde als minister van Justitie werd de boete sterk teruggebracht. Ashcroft liet 88 van de 97 beschuldigingen vallen - waaronder alle hoofdbeschuldigingen- in ruil voor een schuldbekentenis voor schriftvervalsing.

Tussen 1999 en 2001 schonken Charles en David Koch meer dan 20 miljoen dollar (16,5 miljoen euro) aan conservatieve organisaties. Het merendeel daarvan was bestemd ter promotie van hun agenda voor een economische politiek van laissez-faire, privatiseringen en vrijhandel. Vier miljoen dollar (3,3 miljoen euro) ging naar lobbywerk dat rechtstreeks tussenkwam in ruim 50 wetsvoorstellen die in het Amerikaanse Congres behandeld werden.

Volgens de milieugroeperingen ontstonden door die donaties over de jaren een hecht netwerk van denktanks die hevig ijveren voor de privatisering van meer openbare ruimte. Net uit die denktanks haalde Bush bij zijn aanstelling de mensen die hij aan het hoofd zette van de diensten die instonden voor ruimtelijke ordening, de zogenaamde ‘land management agencies’.

Van de sterke verwevenheid van Koch met de politieke machthebbers kan Georgia Pacific nu optimaal profiteren. Milieugroeperingen vrezen dat de belangenvermenging van Koch en de politieke wereld de trend naar privatisering van publieke bossen en roofbouw alleen maar zal versnellen.