De 0,000017 procent rijksten in de wereld

Elk jaar sinds 1987 al publiceert Forbes een lijst met de rijkste mensen op deze wereld. Gedurende de 25 jaar dat de lijst werd opgemaakt, zijn de Verenigde Staten steeds het land geweest met de meeste superrijken. Een blik op de geografische afkomst van de personenen op de lijst van 2012 leert dat dat dit jaar niet anders is. Met 425 miljardairs, of een op drie, laten de VS de andere landen ver achter zich.

Het aantal dollarmiljardairs per land (enkel landen met meer dan 10 miljardairs weergegeven). Beweeg over de grafiek voor de exacte cijfers of bekijk de volledige landenlijst hier. Bron: Forbes.com

Uit de cijfers blijkt duidelijk dat de BRIC-landen hun plaats in de ranking al veroverd hebben: Rusland, China, India en Brazilië nemen respectievelijk de tweede, derde, vijfde en achtste plaats in op de ranglijst met landen met de meeste miljardairs (Zie ook Nieuwe economische grootmachten leveren nieuwe miljardairs)

De ontbrekende rijken

Onder de landen met de meeste miljardairs bevinden zich heel wat van de meest bevolkte landen in de wereld. Dit is logisch: hoe meer inwoners, hoe groter kans dat er zich onder de bevolking een miljardair bevindt. Er zijn echter twee landen met meer dan 100 miljoen inwoners die het zonder miljardair moeten stellen: Pakistan en Bangladesh.

De oorzaak voor het ontbreken van Pakistaanse en Bengalese miljardairs moet gezocht worden in de relatief zwakke economie van deze landen. Het bruto nationaal product (bnp) per hoofd van de bevolking van deze twee Zuid-Aziatische landen ligt laag: in Pakistan bedroeg dit in 2010 754 euro per jaar (net wat minder dan Senegal) en in Bangladesh 506 euro (waarmee het land net beter doet dan Haïti, maar net slechter dan Tsjaad).

Het land met het laagste inkomen per capita dat toch miljardairs telt is Nigeria, met een bnp van 933 euro per persoon per jaar. Als inwoner van een land met een lager inkomen per capita is het dus moeilijk om uit te groeien tot een miljardair.

Omgekeerd is het opvallend dat het land met het hoogste gemiddelde bnp per capita, Luxemburg, geen miljardair telt onder zijn half miljoen inwoners.

Miljardairsdichtheid

Wanneer rekening wordt gehouden met het inwonersaantallen van de landen springt Hong Kong boven de andere landen uit, met meer dan 5 miljardairs per miljoen inwoners. Dit mag geen verrassing heten als je weet dat Hong Kong het enige land is dat zowel op de ranglijst van landen met het hoogste bnp per capita als de ranglijst van landen met de meest ongelijke inkomensverdeling tot de top 25 behoort.

Bovengemiddeld scoren ook Libanon, Israël en de Verenigde Staten, met elk tussen 1 en 2 miljardairs per miljoen inwoners. De hoge score voor Libanon is volledig te wijten aan de schatrijke families Mikati en Hariri (zie De nieuwe rijken uit het Zuiden, nog te verschijnen). De grote miljardairsdichtheid in Israël en de VS kan, net als in Hong Kong, verklaard door de combinatie van een hoog bnp per capita en een grote inkomensongelijkheid.

De hoge scores van Zwitserland en Zweden, met elk meer dan 1 miljardair per miljoen inwoners, is wel een verrassing te noemen: deze twee landen worden namelijk gekenmerkt door een lage inkomensongelijkheid. België, ook een land met een lage inkomensongelijkheid, telt slechts twee miljardairs onder zijn 11 miljoen inwoners: investeerder Albert Frère en de grondstoffenmagnaat met Oezbeekse roots Patokh Chodiev.

Dat de BRICS-landen in dit opzicht geen homogene groep vormen toont Rusland: het heeft bijna 0,7 miljardairs per miljoen inwoners, terwijl de andere BRICS het moeten stellen met minder dan 0,1 miljardair per miljoen inwoners.

Jonge nieuwe rijken

De gemiddelde leeftijd van een miljardair is 62,5 jaar. Maar niet overal zijn de miljardairs even oud: Rusland en China hebben jonge superrijken, respectievelijk gemiddeld 52 en 50 jaar oud. Ook opvallend: de acht Oekraïense miljardairs zijn gemiddeld nog geen 45 jaar oud.

De jonge leeftijd van de Oost-Europese miljardairs heeft zijn wortels in de bruuske invoering van het kapitalisme in de landen in de regio na de val van de Berlijnse Muur aan het begin van de jaren negentig. Jonge, ondernemende durvers met de juiste connecties konden toen tegen uiterst lage prijzen beslag leggen op delen van grote staatsbedrijven, die ze daarop uitbouwden tot grote kapitalistische spelers.

Oude miljardairs vinden we in Maleisië, Frankrijk, Saoedi-Arabië en Zweden. In de VS vormen jonge honden als Mark Zuckerberg van Facebook een tegengewicht voor oude krokodillen als Warren Buffet.

Rijke rollenpatronen

Met 105 vrouwelijke miljardairs op de lijst, goed voor slechts een op twaalf, zijn vrouwen sterk ondervertegenwoordigd onder de rijksten op aarde. En ook onder miljardairs doen rollenpatronen zich gelden: vrouwen zijn relatief beter vertegenwoordigd in “vrouwelijke” sectoren als de medische sector en lifestyle (kleding, cosmetica en luxeproducten), met 1 op 5 tot 1 op 4 vrouwelijke miljardairs.

Echte mannenbastions zijn de financiële sector, ICT & telecom (de weduwe van Steve Jobs buiten beschouwing gelaten, telt de lijst slechts een vrouw in deze sector), de farma & petrochemie en de energiesector. Elk van deze sectoren moet het stellen met minder dan 3 vrouwen per 100 miljardairs. Opvallend is dat de zes vrouwelijke miljardairs uit de financiële sector, op 1 Amerikaanse na, uit de groeilanden Brazilië en Turkije komen. (Zie ook De bronnen van rijkdom).