Congolezen bang voor terugkeer vluchtelingen uit Rwanda

Toen in 1994 enorme aantallen Hutu’s de grens met Congo overkwamen, op de vlucht voor de burgeroorlog in Rwanda, was Sylvie haar leven niet zeker. Net als veel andere Congolese Tutsi’s vluchtte zij in tegenovergestelde richting en vestigde ze zich in Rwanda.
“Nu is de situatie verbeterd”, zegt ze, en daarom is ze in maart dit jaar weer teruggekeerd. Ze is opgevangen door landgenoten die al eerder uit Rwanda waren vertrokken en leeft nu van de verkoop van brandhout, vlak voor haar lemen hutje in haar eigen, moerassige dorpje in Masisi, in Noord-Kivu.

Paniek

Volgens een rapport van het interculturele Pole-instituut, gevestigd in Goma, staat de kwestie van de terugkeer centraal in alle overeenkomsten tussen de strijdende partijen in Congo, maar is het nog nooit serieus aangepakt. Er is vooral paniek, “geïnspireerd door media, overgenomen door experts en omarmd door de afgevaardigden, een groepje marginale politici die precies weten hoe ze vanuit de luxe salons in Kinshasa, tweeduizend kilometer verderop, kunnen profiteren van koele manipulatie.”
De betreffende politici spreken over een “aardverschuiving”, “bezetting” en “balkanisering” van Congo. Achttien van de 48 regioafgevaardigden in het parlement hebben vorig jaar november een verklaring getekend waarin ze waarschuwen voor “massale en clandestiene verhuizingen van Rwandese volkeren”.
Om ongeorganiseerde terugkeer tegen te gaan, heeft de Hoge Commissaris onlangs met de regeringen van Rwanda en Congo afspraken gemaakt over de repatriëring van zowel Congolese als Rwandese vluchtelingen.

Grondbemiddeling

De repatriëring van de Congolezen staat gepland voor begin 2011, en om grondconflicten te voorkomen heeft de Hoge Commissaris samen met VN-Habitat een centrum voor grondbemiddeling geopend in Kiwanja, in Rutshuru, en een andere in Kitshanga, in Masisi.
Dit wordt aangevuld met voorlichtingscampagnes onder bewoners, afgevaardigden en andere maatschappelijke actoren, zegt Oumar Sylla, chef van VN-Habitat in Goma. “Het doel is: alle argwaan wegnemen en de kiemen planten van verzoening.”