Birmese president annuleert controversieel damproject

De aankondiging stond in een nota van president Thein Sein die werd voorgelezen in het parlement. ‘De constructie moet worden stopgezet omdat ze indruist tegen de wil van de bevolking en haar vertegenwoordigers’, preciseerde de mededeling. Daarmee lijkt de bouw van de controversiële megadam definitief ten einde. De Birmese president beschikt namelijk over een eenzijdige beslissingsmacht in dam- en irrigatiedossiers.

Hoewel Thein Sein bij zijn aantreden had beloofd om te zullen luisteren naar de stem van het volk, komt het bericht toch enigszins onverwacht. Enkele weken geleden beklemtoonde de Birmese minister van Elektriciteit Zaw Min immers nog dat de dam er zeker zou komen, een uitspraak die later afgezwakt zou worden. Ook binnen de regering bleek niet iedereen namelijk overtuigd van de economische voordelen van het project.

‘Andere dammen moeten ook weg’

De activisten die een jarenlange strijd voerden tegen de dam zijn tevreden. ‘Als het Myitsoneproject inderdaad geannuleerd wordt, zou dat een belangrijke overwinning betekenen voor het Birmese volk en in het bijzonder voor de moedige inwoners van de Myitsone site die in opstand kwamen tegen het leger en weigerden om plaats te ruimen voor het project’, laat Burma Rivers Network (BRN) weten.

Toch wacht de organisatie het moment af waarop de Chinezen daadwerkelijk stoppen met de aanleg van de dam en het terrein verlaten. ‘Tot dan gaan we ervan uit dat het project verder uitgevoerd wordt’, zegt Ah Nan van BRN. ‘Bovendien zetten we onze campagne tegen de overige zes dammen onverminderd voort.’ Burma Rivers Network eiste hierover begin deze week nog een nationaal referendum.

Een miljardenproject

De Myitsonedam zou de belangrijkste worden van zeven dammen die langs de Irrawaddy-, de Mali- en de N’Mairivier in de noordelijke deelstaat Kachin worden aangelegd. De militaire junta sloot hierover in 2007 een overeenkomst met China. Met een hoogte van 150 meter en een capaciteit van 6.000 megawatt zou de miljardendam – het project kost meer dan 3,6 miljard dollar – behoren tot de vijftien grootste ter wereld. Eenmaal operationeel zou ze een gebied ter grootte van Singapore onder water zetten.

De verdeling van de energieopbrengsten – negentig procent van de elektriciteit zou naar China gaan terwijl hooguit twintig procent van de Birmanen een constante toegang heeft tot het elektriciteitsnet – vormt maar een deel van de controverse. Zoals veel damprojecten heeft ook de Myitsonedam immers te kampen met een hele reeks sociale, ecologische en economische problemen. Zo moesten enkele duizenden mensen hun huizen reeds verlaten en zouden stroomafwaarts de biodiversiteit sterk verminderen en de rijstproductie van talloze boeren rake klappen krijgen.

Meer dan een kleine toegift?

Thein Sein, voordien premier en generaal in het Birmese leger, werd begin dit jaar door het parlement verkozen tot president van Birma. Critici bestempelden deze benoeming als een poging om de militaire dictatuur een democratisch aangezicht te geven. De vraag blijft dus of de huidige beslissing omtrent de Myitsonedam meer is dan een beperkte toegift.

Ook naar de Chinese reactie op het nieuws blijft het gissen. China behoort tot de kleine minderheid van staten die goede relaties onderhouden met Birma en plant, behalve de dammen, ondermeer de aanleg van een oliepijplijn. Het laat zich raden dat de Chinezen niet blij zijn met de aankondiging van Thein Sein. De internationale positie van Birma zou dus verder kunnen verzwakken. Vele westerse landen hanteren al jaren politieke en economische sancties tegen het land.

Niet enkel op internationaal vlak kent Birma echter problemen, ook in eigen land blijft het onrustig. In Kachin, de staat waar de Myitsonedam gebouwd zou worden, verbraken guerillastrijders in juni van dit jaar een zeventien jaar oud staakt-het-vuren. Sindsdien laait het geweld tussen het regeringsleger en de rebellen, die streven naar onafhankelijkheid, opnieuw op.