Banken draaien Palestijnse duimschroeven aan

De Discount Bank zegt dat ze juridische problemen wil vermijden. Ze wil geen zaken doen met instellingen die banden hebben met Hamas. Israël, de VS en de Europese Unie beschouwen de islamistische beweging die Palestina nu bestuurt als een terroristische groepering. Met name de VS kunnen sancties afkondigen tegen ondernemingen die volgens hen terroristen steunen.

Het nieuwe beleid van de Discount Bank zal binnen drie tot zes maanden van kracht worden. Enkele weken geleden maakte de Bank Hapoalim, een andere grote financiële instelling uit Israël, een gelijkaardige beslissing bekend. Volgens een overeenkomst uit de jaren 90 zijn de Discount Bank en Bank Hapoalim de enige Israëlische instellingen die commerciële transacties tussen Israël en de Palestijnen mogen afwikkelen. Intussen proberen ook internationale banken en zelfs sommige Arabische banken zich in te dekken tegen het risico van sancties of gerechtelijke procedures.

Medewerkers van de Nationale Bank van Israël hopen een manier te vinden om de commerciële contacten met de Palestijnse gebieden voort te zetten zonder Hamas voordeel te verschaffen. Maar zolang die oplossing op zich laat wachten, dreigt Palestina verder financieel drooggelegd te worden.

Sinds Hamas aan de macht kwam na zijn overwinning in de Palestijnse parlementsverkiezingen van eind januari, houdt de Israëlische overheid per maand ongeveer 40 miljoen euro aan invoerrechten in die door Israël geïnd worden maar de Palestijnse Autoriteit toekomen. De VS en de EU hebben hun rechtstreekse steun aan het Palestijnse bestuur ook opgeschort. De Arabische landen en Iran proberen bij te springen, maar de nieuwe Palestijnse regering is niet meer in staat de lonen van zijn 165.000 ambtenaren te betalen. Israël en de Westerse donoren eisen dat Hamas aan drie eisen voldoet vooraleer de geldkraan weer open te draaien. De beweging moet het bestaansrecht van Israël erkennen, het geweld afzweren en de vredesakkoorden van Oslo erkennen.

Ondanks de al vijf jaar aanslepende confrontatie tussen Israël en de Palestijnen drijven de twee gebieden nog altijd veel handel. De beslissing van de Discount Bank is vooral zorgwekkend voor de Palestijnen, en dat op alle niveaus. De Israëlische shekel is de belangrijkste munt in de Palestijnse gebieden, en Israël levert de Palestijnse overheid essentiële goederen als brandstof, drinkwater en stroom. Palestijnse bedrijven en winkels kopen ook veel onderdelen en levensmiddelen in Israël.

Als die handel stopt, zijn ook veel kleine ondernemingen in Israël de dupe. Israëlische leveranciers vragen zich onder meer af hoe hun Palestijnse klanten nog zullen kunnen betalen. Nu gebruiken die daarvoor vaak cheques.

De Palestijnse president Mahmoed Abbas waarschuwt al langer voor een dreigende humanitaire crisis en nieuw geweld als de financiële wurggreep blijft aanhouden. De openbare ziekenhuizen en gezondheidsposten in de Gazastrook zeggen allemaal dat ze door hun voorraden van belangrijke geneesmiddelen heen raken. Kankerpatiënten kunnen daardoor bijvoorbeeld niet meer naar behoren behandeld worden.

Er wordt wel aan creatieve oplossingen gewerkt. Het Israëlische ministerie van Defensie heeft een plan klaar om de achterstallige invoerheffingen over te maken aan een internationale hulporganisatie, die er dan geneesmiddelen mee kan kopen. Het plan moet nog goedgekeurd worden door premier Ehud Olmert. De Europese Unie heeft de oprichting van een tijdelijk trustfonds goedgekeurd dat vanaf juni geld naar de Palestijnen kan kanaliseren zonder dat de Palestijnse regering het in handen krijgt. (PD)