Argentijnse grootmoeders krijgen hulp van televisie

We kunnen onze kleinkinderen alleen vinden als de samenleving weet wat er in het verleden gebeurd is en begrijpt dat iemand recht heeft op een identiteit, zegt Irene Strauss van de Grootmoeders van de Plaza de Mayo. Strauss is verantwoordelijk voor de voorlichting op scholen, waar wordt gewerkt met posters, video’s, films en tv-programma’s.

Sinds vorige week wordt ook wekelijks een educatief tv-programma, Foro 21, uitgezonden, waarin leerlingen wordt uitgelegd wat gebeurd is tijdens de militaire dictatuur. Het ideaal zou een programma zijn over ieders recht op een eigen identiteit in onze culturele verscheidenheid, ook als het gaat om immigranten. Maar omdat er nog zoveel kleinkinderen niet gevonden zijn, kunnen we ons zo’n brede insteek niet veroorloven, zegt Strauss.

Volgens mensenrechtengroeperingen zijn tijdens de dictatuur tussen 10.000 en 30.000 mensen verdwenen. Veel volwassenen werden samen met hun kinderen ontvoerd. Er werden ook kinderen geboren in gevangenschap. De overgrote meerderheid van deze kinderen, iets meer dan 500 volgens de Grootmoeders, zijn jongeren die nu met een valse identiteit leven. Ze groeiden op in gezinnen van militairen of werden illegaal voor adoptie aangeboden aan ouders die niets wisten over de achtergrond van de kinderen.

Dankzij het werk van de Grootmoeders van de Plaza de Mayo, een groepering die werd opgericht in 1977, kregen 75 jongeren hun ware identiteit terug. Eén van de verdiensten van de Grootmoeders is dat ze erin geslaagd zijn het recht op identiteit vastgelegd te krijgen in de VN-Conventie voor de Rechten van het Kind.

Om aandacht te vragen voor hun zaak organiseerden de Grootmoeders de afgelopen jaren onder meer schrijfwedstrijden, fototentoonstellingen en exposities. Ze maakten videofilms, theatervoorstellingen en zetten muziekfestivals en evenementen in de sportwereld op touw. De afgelopen maanden trokken ze de aandacht met Het Applaus, een tv-spot die gebaseerd is op de Argentijnse gewoonte om in de handen te klappen als een kind zoekraakt in het openbaar. Iedereen in de buurt kan dan mee zoeken naar het kind. Aan de tv-spot doen veel bekende artiesten, acteurs, schrijvers, journalisten en sporters mee.

Mensen denken vaak dat de echte identiteit niet zo belangrijk is voor kinderen die in liefde zijn opgevoed door anderen, zegt Strauss. Dat moet veranderen, omdat het hier gaat om een grove schending van de mensenrechten. Om die verandering te bereiken, steken de Grootmoeders veel energie in voorlichting op de scholen. Tot nu toe gebeurde dat alleen in Buenos Aires, maar dankzij steun van het ministerie van Onderwijs is er sinds kort voorlichtingsmateriaal beschikbaar voor scholen in het hele land. Maar niet alle scholen gebruiken het materiaal en soms weigert de lokale overheid het te verspreiden. We hebben veel scholen bereikt, maar we horen ook verhalen over voorlichtingsboekjes die onderin een la verdwijnen, aldus Strauss. (JS/PD)