Aids woekert onder tienermeisjes, scholen reageren

In Brazilië zijn er gemiddeld meer mannen besmet met het virus: amper een derde van de 277.000 geregistreerde gevallen zijn vrouwen. Maar bij Braziliaanse tieners ligt die balans helemaal anders. Het aantal besmettingen bij mannelijke tieners daalt, terwijl de curve bij tienermeisjes de jongste jaren spectaculair stijgt. Nieuwe cijfers van het Braziliaanse ministerie van Volksgezondheid tonen dat zes keer meer meisjes besmet raken met het dodelijke virus.

Alexandre Granjeiro, hoofd van de ETS/Sida-afdeling op het ministerie ziet een drietal oorzaken. Tienermeisjes hebben minder onderhandelingskracht om hun partners te overtuigen om het condoom te gebruiken. Ze schakelen over op de pil of andere contraceptiva als de relatie stabiel wordt. Komt daarbij dat tienermeisjes vaker wat hebben met oudere mannen, en die zijn minder geneigd om condooms te gebruiken.

Een derde verklaring voor de stijging, zegt Granjeiro, is het feit dat Braziliaanse tieners steeds vroeger seksueel actief worden. Braziliaanse jongens duiken nu gemiddeld in de eerste vijf maanden van hun veertiende levensjaar voor het eerst in bed, terwijl bij meisjes vijftien zowat de gemiddelde leeftijd is. Dat blijkt althans uit een onderzoek dat Unesco uitvoerde bij 16.000 leerlingen in 13 provinciale hoofdsteden. Door de band gebeurt dat zonder enige vorm van bescherming. Bijna de helft van de tieners die Unesco ondervraagde gaf, toe dat ze nog nooit condooms gebruikt hadden.

Op basis van dat Unesco-onderzoek startte de Braziliaanse overheid vorig jaar een pilootproject met condooms in vijf scholen. De les die daar geleerd werd, was dat je het meeste kans op succes hebt als je de condooms niet op een bureaucratische manier verspreidt, zegt Granjeiro. Het meeste succes kenden we in die scholen waar de leerlingen een sleutelrol speelden. Die aanpak wordt dit jaar uitgebreid tot 205 steden en gemeenten. Bijna 2,2 miljoen condooms zullen uitgedeeld worden in 900 scholen. De bedelingcampagne is een aanvulling op de lessen seksuele opvoeding, , benadrukt Granjeiro, en die beginnen al in de eerste jaren van de lagere school.

De condooms hebben hopelijk ook een effect op het aantal tienerzwangerschappen, want volgens het Unesco-onderzoek zit ook dat fenomeen in de lift. Twaalf tot 37 procent van de ondervraagde tienermeisjes verklaarde al eens zwanger geweest te zijn. In Fortaleza, de hoofdstad van de verpauperde deelstaat Ceará, verklaarde zelfs een derde van de 10 tot 14-jarige meisjes dat ze al eens zwanger waren.

Vrouwen en tienermeisjes vormen dit jaar de focus van de campagne van UNAIDS. Wereldwijd woekert het virus het snelst onder de jonge vrouwenpopulatie: 67 procent van alle nieuwe besmettingen in ontwikkelingslanden zijn jongeren tussen de 15 en de 24. Meer dan zes op tien daarvan zijn meisjes.