Aids-preventieprogramma's vergeten Afrikaanse gehandicapten

Ook gehandicapten hebben seks lopen dus risico op een infectie met HIV. Toch zien bestaande aids-preventieprogramma’s mindervaliden grotendeels over het hoofd, zo blijkt uit een bevraging van de Matabeleland AIDS Council (MAC), een niet-gouvernementele organisatie uit het zuiden van Zimbabwe. Ook de vele gehandicaptenorganisaties werken niet rond aids. De MAC lanceert daarom als eerste in het land een driejarig programma met als doel de HIV-infecties bij gehandicapten te beperken.

De net afgeronde MAC-bevraging bevestigt de studie over 57 landen die de Wereldbank en de universiteit van Yale vorig jaar publiceerden. Daaruit bleek niet alleen dat blinden, doven, motorisch of mentaal gehandicapten een vergeten groep zijn, maar tegelijk dat een reeks subgroepen extra vatbaar is voor HIV. Het gaat vooral om vrouwen, leden van etnische groepen of minderheden, adolescenten en mensen die in een instelling wonen.

De 480 miljoen gehandicapten in ontwikkelingslanden hebben meestal weinig of geen opleiding genoten en vinden geen betaalde baan, waardoor ze vaak arm, gestigmatiseerd en gemarginaliseerd zijn. Gehandicapten lopen een groter risico op verkrachting en kunnen minder rekenen op politiebescherming, wettelijke vangnetten of gezondheidszorg. Huwen met een gehandicapte is not done, maar mannen hebben wel seks met gehandicapte vrouwen, die vaak in een opeenvolging van onstabiele relaties terechtkomen. Het is geen echte liefde; mannen willen op ons experimenteren, zegt Zitha.

Een gehandicapte die ook nog eens aan aids lijdt, is twee keer gestigmatiseerd. De maatschappij verwerpt het idee dat ook gehandicapten seksualiteit beleven, en dus is het bijna ondenkbaar dat een HIV-positieve mindervalide daarmee naar buiten komt. Dus sterven ze stil in hun huizen, zonder te worden opgemerkt, zegt Annie Malinga, de coördinator van de 400-koppige organisatie voor Zimbabwaanse vrouwen met handicaps, ZWIDE.

Informatie toegankelijk maken voor gehandicapten is één van de grootste uitdagingen. Zo maakt aids-preventie in Zimbabwe deel uit van het leerplan voor kinderen vanaf de vierde graad, maar niemand heeft eraan gedacht iets over het onderwerp in brailleschrift om te zetten, zegt Clemence Mupasi, zelf slechtziend. Gehandicaptenorganisaties kampen met geldtekort, zegt Chrispen Manyuke van de Federatie van Gehandicapte Personen van Zimbabwe. Ze denken dat gehandicapten niet seksueel actief zijn en dus niet kwetsbaar en dus vallen we buiten de programma’s. Gehandicaptenorganisaties zouden best geld krijgen om hun eigen programma’s op te zetten. (ADR/PD)