Het hoogste en armste bergkoninkrijk ter wereld: Lesotho

Lesotho is een klein land, 30 000 vierkante kilometer, dat volledig omgegeven word door Zuid-Afrika en voor het merendeel uit hoogvlakte bestaat.

Onlangs bezocht ik het land, via de hoogste bergpas in de wereld (Sani Pass) die je met een motorvoertuig kan nemen. De bergpas is ook de grens tussen Zuid-Afrika en Lesotho. Eens boven (2800 meter) ben je in Lesotho. Ik was erg onder de indruk van het feit dat er daar boven letterlijk ‘niets’ is. Enkele hutten van Basotho (de bewoners van Lesotho) en een cafeetje, het hoogste café in Afrika, dat overspoeld werd door toeristen.

De armoede van de Basotho is schrijnend, ze hebben letterlijk niets en leven van voedselpakketten van VN agentschappen of, voor de gelukkigen, wol. De traditionele bezigheid van de Basotho is het kweken van schapen die angora wol geven. Deze schapen kunnen alleen maar overleven in hoge gebieden, dus Lesotho, dat voor 80% uit berglandschap bestaat, is ideaal. Hier en daar zie je een herder met zijn hond en een groep schapen. Hier en daar zie je ook een hutje met daarnaast een kraal van stenen. Hier overnachten de herders met hun schapen, de kraal van stenen dient om de schapen van de vossen te beschermen. De herders zijn het bewonderen waard, gekleed in vele lagen kledij en omringd met dekens.

In de lager gelegen delen van Lesotho, waar je ook de hoofdstad Maseru vindt, is het mogelijk om aan landbouw te doen, wat meestal maïsteelt is. Het merendeel van de Basotho overleeft echter dankzij migrantenarbeid in Zuid-Afrika. Vroeger, toen de Zuid-Afrikaanse mijnbouw een gebrek had aan arbeiders, werden de Basotho naar de mijnen gehaald. Tegenwoordig werkt meer dan 60% van de Basotho mannen in Zuid-Afrika. Velen zijn geëmigreerd naar Zuid-Afrika, maar anderen gaan een of tweemaal per jaar terug naar hun vrouw en kinderen in Lesotho.

De Basotho worden dan ook gezien als een deel van Zuid-Afrika. Het xenofobische geweld, dat Zuid-Afrika trof in mei 2008 en sporadisch nog iedere dag hier en daar, was nooit tegen de Basotho gericht, want zij zijn ‘een van ons’. Lesotho wordt dan ook vaak de tiende provincie van Zuid-Afrika genoemd.

Een van de Basotho die we ontmoetten, vertelde echter van een nieuw fenomeen. Sinds enkele jaren zijn er vele Chinezen in Lesotho die textielbedrijven startten in de omgeving van Maseru. Aangezien er import quota zijn voor Chinees textiel in vele landen, zijn er vele Chinese bedrijven die elders hun tenten opslaan en dan kunnen ze de textiel uitvoeren vanuit dat land. Dus ‘made in Lesotho’ mag wel ongelimiteerd ingevoerd worden in bijvoorbeeld de VS en Europa. Het voordeel hieraan is dat er jobs gecreëerd worden voor de Basotho. Maar er zijn verschillende nadelen. Ten eerste zijn er vele Chinezen aanwezig die de managementposities innemen, kwaliteitscontrole doen, etc. Op die manier kunnen Basotho nooit een hogere positie krijgen. Ten tweede zijn ook vele Chinezen (die hun familie meebrengen) lokale winkeltjes begonnen die de Basotho winkeltjes hebben weggeconcurreerd. Dit aanvankelijk eerst in Maseru, maar nu zijn ze ook naar de meer rurale gebieden getrokken, waar er vaak alleen nog maar supermarkten zijn die uitgebaat worden door Chinezen. Opnieuw, Basotho werken voor hen, maar de managementposities en de winst gaat naar de Chinezen. Hierdoor is de relatie tussen de Chinezen en Basotho ook niet echt goed.

Hieronder enkele foto’s van het berglandschap in Lesotho, in de buurt van Sani Pass.