Muzungu Mini in Bujumbura

Op de avond van zondag 10 april stapte ik uit het vliegtuig in Bujumbura, de hoofdstad van Burundi. Een uur later stond ik voor de nu al vertrouwde rode poort van het huis van Jef en Guillaume, 2 jonge Belgische coöperanten die al bijna 2 jaar in Bujumbura wonen en werken. De drempel bij de ingang van het huis had ik niet gezien, waardoor mijn eerste stap over die drempel eindigde met mijn gezicht op de grond en een stevig verstuikte enkel. Van een entrée gesproken …

De voet is ondertussen genezen en al de ‘verschillen’ hier voelen al een beetje gewoon. In vergelijking met andere Afrikaanse hoofdsteden is Bujumbura klein en best overzichtelijk. En groen, zo groen! Ongetwijfeld ligt dat ook aan het regenseizoen, dat volgende maand op zijn einde loopt. Ik vind het in elk geval fantastisch om altijd en overal in het groen te zitten: Gent kan er nog wat van leren! Een andere zekerheid tijdens dat regenseizoen zijn de buien, die van over de collines komen aanrollen en dan heel kort maar in alle hevigheid losbarsten. En daarna stroomt er heel even een golf van frisheid door de open ramen van het huis hier, en de zalige geur van de aarde. Ik kan me niet voorstellen dat ik ze beu ga worden, die collines overal om Bujumbura heen. Elke minuut zien ze er een beetje anders uit, omdat de wolkenformaties erboven anders worden en zo honderden tinten groen doen ontstaan.

Draadloos Bujumbura

Bujumbura valt ongetwijfeld niet te vergelijken met het Burundese binnenland, maar zo ongeveer alles is hier wel verkrijgbaar: de markt in het centrum ligt boordevol verse groenten en fruit, en wie zoekt en er geld voor over heeft, die vindt zelfs Nutella, olijven en muesli.

Niettemin was mijn gevoel de eerste week er vooral een van ‘afgesloten’ zijn. Ontnuchterend om te merken hoezeer ik internet bij de hand en een goed telefoonnetwerk mis. Het vooruitzicht van 17 weken zonder deed wel even pijn. Ondertussen ken ik wel wat internetcafés, waarvan eentje zelfs wifi aanbiedt op voorwaarde dat je elk half uur een drankje bestelt. En hé, dat hoort er gewoon bij zeker: weten dat dit de keuze is waar ik helemaal voor wil gaan en tegelijk wel eens overvallen worden door een grote vlaag heimwee? Voor elk moeilijk moment komt er hier trouwens een mooi moment in de plaats. Een hartelijk telefoontje van een vriend in Burkina Faso die vindt dat we nu toch wel in elkaars buurt wonen. De uitnodiging voor een heerlijke maaltijd zaterdag bij een Belgisch-Burundees koppel, zomaar, omdat ze mij ontmoet hadden in de winkel van het Centre Artisanal. De lieve berichten van het thuisfront. Een gezellige avond met een hoop jonge gasten hier, op het terras van het ietwat foute Chez Cyrille, inclusief dansende dwerg en elastiekman. Alleen jammer dat er buiten de poort zeker nog 20 mensen stonden, die allemaal een glimp van het spektakel probeerden op te vangen, maar niet binnenmochten omdat ze te arm zijn om een drankje te betalen …

Vrijwilliger in Musaga

Het dichtst bij ‘het leven zoals het is’ in Burundi kom ik via het Centre Artisanal de Musaga (CAM), een vormings –en tewerkstellingsproject voor vrouwen in één van de armere wijken van Bujumbura, en mijn werkplek de komende 4 maanden. Omdat het centrum 25 jaar oud is, komt er op 5 augustus een groot feest. Ik ben hier om dat feest mee te organiseren, maar vooral ook om de geschiedenis van CAM neer te schrijven aan de hand van de verhalen van alle vrouwen die er werken en gewerkt hebben. Daarnaast wil ik proberen om samen met een nieuwe groep vrouwen een restaurantje te beginnen in CAM. Er is namelijk best een groot cliënteel voor de artisanale textielproducten die in CAM worden gemaakt en verkocht, maar in Musaga is er geen enkel echt ‘restaurant’. Klanten (toeristen, maar ook ngo’s, uitbaters van restaurants en hotels, …) moeten nu dus naar het centrum of een andere wijk als ze een hapje of een drankje willen en daar willen we verandering in brengen. We hebben ook al plannen om confituur te maken en koekjes en gedroogd fruit. Die producten kunnen we dan verkopen in de winkel in CAM en misschien zelfs in de supermarkten in de stad.

Mijn formation de cuisine begint met een beetje theorie, maar de komende weken gaan we vooral heel praktisch aan de slag. Het is de bedoeling dat de vrouwen die nu de opleiding volgen over een paar maanden echt in het restaurantje kunnen werken, en dat we geleidelijk aan een vast salaris voor hen kunnen opbouwen, net zoals dat eerder voor de opleidingen naaien en stofdruk gebeurde.

Lesgeven tussen de vogeltjes

De eerste theorieles aan de 11 (voornamelijk jonge) vrouwen die de opleiding willen volgen, was meteen een ervaring. Want ja, er was tijdens het weekend een zelfgemaakt bord verschenen in het klaslokaal: een triplexplaat beschilderd met zwarte verf, een systeem dat prima werkt! Op maandag om 8u30 moesten de krijtjes, de schriften en de pennen wel nog gekocht worden, de naaimachines moesten nog uit het lokaal weg, en het lokaal moest nog gepoetst worden. Alle hens aan dek dus, maar een klein uur later had ik het perfecte lokaaltje, met een bord en krijtjes en een bureau voor mij met daarover een mooi kleed, en een grote tafel voor de studenten, met voor elk een gloednieuw schrift en een pen.

Terwijl ik lesgeef, fluiten buiten onophoudelijk de vogels, en uit het lokaal aan de andere kant van de binnenkoer komt het vrolijke gebabbel en gelach van de andere vrouwen achter de naaimachines. Van heimwee naar mijn grijze bureau in België heb ik voorlopig nog helemaal geen last!

Sinds een paar dagen heb ik trouwens een fiets in bruikleen gekregen, waarmee ik nu elke ochtend de 6 km bergop naar Musaga fiets met zicht op de heuvels, en elke avond die berg weer af, met zicht op Lac Tanganyika. Het is een Chinese rommelfiets, maar hij rijdt, en voor mij is het een verademing om zelf voor mijn vervoer te kunnen zorgen. De ‘muzungu, muzungu’ onderweg, de verbaasde blikken (een vrouw op een fiets, dat blijft hier toch wel een klein mirakel) en de ettelijke straaltjes zweet, die neem ik er graag bij.

Tegen volgende keer zijn mijn fietsbenen in topvorm, staat het restaurantje in de steigers, en ben ik bruiner en weer een beetje wijzer. Beloofd!

Warme groeten uit Bujumbura,

Mien (of Mini, zoals de meesten mij hier noemen).