Karibu in 'Au Bon Voyageur'

Ik geef toe dat ik tijdens de nacht van dinsdag op woensdag niet veel heb geslapen en dat ik nog wel een beetje twijfelde. Op geen enkele dag tijdens de opleidingsweken bijvoorbeeld is iedereen op tijd gekomen en lang niet alle vrouwen in de groep toonden toen evenveel ondernemingszin. Woensdag echter stonden ze allemaal om 6u ’s ochtends paraat en het was echt hartverwarmend om te zien hoe gemotiveerd ze samen aan de slag gingen met hun restaurant. Gejuich bij de eerste klant, gegrinnik bij de eerste fooi, een brede glimlach na het eerste complimentje over de kwaliteit van de maaltijden. Zelf moest ik niet meer doen dan de pannenkoeken bakken, een oogje in het zeil houden aan de kassa en dankbaar zitten kijken naar hoe goed het ging!
Het is een mooie beloning voor de inspanningen en de investeringen van de voorbije maand. Het lijkt bovendien of er een goede fee is langs gekomen, die in sneltempo alles wat stuk was in het Centre heeft gerepareerd, en al de rommel van jaren ver met zich heeft meegenomen. Lichten, stopcontacten, toiletten, gordijnen, de oven, het fornuis: het ziet er allemaal piekfijn uit nu.De komende weken moeten natuurlijk uitwijzen of dit beginnersgeluk is dan wel of we erin gaan slagen om van ‘Au Bon Voyageur’ een vaste waarde te maken. Zo zullen we in aanbod en prijzen een evenwicht moeten zoeken tussen de voorkeuren en de mogelijkheden van de (weinig kapitaalkrachtige) bewoners van Musaga en die van buitenlandse bezoekers. En natuurlijk moeten we ook voldoende winst opbouwen om straks salarissen te kunnen uitbetalen. We gaan er in elk geval voor!

Inburgeren in Burundi

Ondertussen gaat het niet slecht met mijn inburgering hier. In het Centre Artisanal voel ik me nu helemaal op mijn gemak, ik ken van steeds meer van de 70 vrouwen hier de naam en van sommigen ook al hun levensverhaal. Ze vinden het nog altijd gek dat ik fiets met een rokje aan en dat ik geen kinderen heb maar dat ik de sportactiviteit op vrijdagmiddag weer in het leven heb geroepen, dat is een absolute winner :-). Zalig is het, alle drukte van de week achter ons laten, en samen de collines in trekken. Iedereen steekt elke week een klein bedrag in de gezamenlijke pot en telkens als die groot genoeg is, kunnen we de sportmiddag afsluiten met een frisse pint.

Een heel andere kant van Bujumbura krijg ik te zien tijdens luie weekenddagen aan het strand of in het zwembad van de ‘Entente Sportive’. Die dagen deel ik met andere buitenlanders en met de high society in Burundi. Leuk en ontspannend zijn die dagen zeker maar ze voelen tegelijk als stappen in een parallel universum…

Petit Suisse

Het binnenland kon ik voor het eerst volop ontdekken tijdens een weekendje Rutana, een stadje op ongeveer 150 km van Bujumbura. Tijdens de rit ernaartoe begon ik te begrijpen waarom Burundi tijdens de koloniale periode Petit Suisse werd genoemd. Prachtige groene heuvels zover je kijkt, klaterende beekjes, bloemen in alle kleuren, grazende geiten en koeien. Samen met een paar Europese vrienden deed ik in de buurt van Rutana een lange wandeling die eindigde bij een mooi stel watervallen. Het was een tocht langs piepkleine paadjes, door dorpjes waar iedereen ons verbaasd aankeek en waar de kinderen vrolijk zingend met ons meeliepen. Tegelijk was het een confrontatie met de armoede die zo ongenadig heerst over Burundi. Veel van de kindjes hadden niet veel meer dan vodden om hun lijf en ze hadden allerlei onverzorgde wondjes op hun hoofd. Onderweg kwamen we een vrouw tegen met een baby op haar rug die haar slappe borst uit haar bloes tevoorschijn haalde. Een gebaar dat alles vertelde dat zij ons zelf niet kon zeggen: ‘met deze borst kan ik mijn baby niet voeden, als ik zelf niet eet, zal mijn baby ook niet eten’. Ik voelde weer wat ik voelde in de Sahel vorige winter en ik dacht aan mijn pasgeboren metekindje en aan de volle borsten van zijn mama. Het kan natuurlijk altijd keren maar heel veel levenslijnen lijken toch getekend bij de eerste slokken moedermelk …

Helpen of hinderen?

Armoede was niet de enige confrontatie die het weekend voor ons in petto had. Op weg terug naar Bujumbura moesten we uitwijken voor een auto midden op de weg. Toen we langsreden zagen we de blanke chauffeur van de auto, een jongen met een flinke hoofdwonde op de weg, en om hen heen tientallen mensen die druk gebaarden en discussieerden. Omdat we konden afleiden dat de jongen dringend naar het ziekenhuis moest en omdat de chauffeur niet zou kunnen vertrekken voordat de politie ter plaatse kwam, stopten we en stelden we voor om de jongen mee te nemen. In eerste instantie leek dat een goed idee, ook in de ogen van de mannelijke bevolking van het dorp die ondertussen voltallig rond de auto’s stond, maar toen de bloedende jongen eenmaal op de achterbank lag, barstte er een kleine hel los. Verwarring, paniek, ruzie, … ik weet niet goed welk woord ik moet gebruiken. Blijkbaar was de onenigheid over wie de gewonde mocht begeleiden in de auto van de muzungu’s zo groot dat iedereen leek te vergeten dat er iemand heel dringend verzorging nodig had, of dat het wel eens verkeerd zou kunnen aflopen. Op een bepaald moment trok één van de woedende mannen zelfs de autosleutel uit het contact. Helemaal zeker zullen we het nooit weten natuurlijk maar mogelijk ging de discussie over wie het best geplaatst was om de jongen te begeleiden . Een andere, minder mooie uitleg, is dat er financiële motieven speelden want de twee jongens die uiteindelijk meegingen naar het ziekenhuis vroegen ons achteraf geld, omdat zij de gewonde ‘begeleid’ hadden. Hallo?
Ook in onze groep bleef niet iedereen kalm en dat maakte de situatie natuurlijk nog moeilijker. Als een geschenk uit de hemel reed er plots een medewerker van de Belgische ambassade langs, een man die duidelijk meer kaas gegeten had van diplomatie dan alle andere aanwezigen samen. Na zijn bemiddeling konden we de jongen dan toch naar een ziekenhuis brengen en daarna opgelucht vertrekken.

Een kloof vol uitdagingen

Terwijl we terug naar Bujumbura reden, zei iemand in de auto: ‘Het is toch logisch dat er ongevallen gebeuren. Zie dan toch hoe de mensen hier allemaal gewoon op de weg lopen, zitten, liggen, … !‘ Dat was inderdaad zo, dat is overal buiten Bujumbura het geval en het toont hoe groot de verschillen in dit land zijn. Geen van de mensen op het platteland heeft ooit om een weg gevraagd, weinigen van hen weten waar die weg naar toe leidt. Zij doen gewoon wat ze altijd hebben gedaan …
De enorme kloof tussen stad en platteland, tussen arm en armer, en alle (on)mogelijkheden die daarbij horen, is misschien wel de grootste uitdaging voor de leiders van dit land. Een beleid dat zo gedifferentieerd en zo volledig is dat het alle Burundezen aanspreekt en elk van hen een toekomst biedt? Dat zou mooi zijn, heel mooi. Een paar stappen in de goede richting zouden ook al helpen, al zal de Burundese regering dan toch wat minder tijd, geld en energie moeten besteden aan het bestrijden van politieke oppositie… maar daarover een volgende keer misschien meer.

Veel groeten en ook veel dank voor de fijne reacties,

Mien