Een wereld vol mogelijkheden

Beestjes

De reis van de voorbije week maakte meteen duidelijk waarom in Kenia en Senegal de meeste klanten van Zidisha in de hoofdsteden wonen. Eerst en vooral is een verplaatsing van pakweg 400 km hier een dagvullende en behoorlijk vermoeiende bezigheid. In mijn geval begon ze met een zeer gezwinde rit in een bus met airconditioning (die het na verloop van tijd niet meer deed en in plaats van frisse lucht fijne straaltjes water begon te verspreiden) en ze eindigde bij valavond met een fietstocht naar het piepkleine dorpje waar James en zijn vrouw Julie, allebei vrijwilliger voor het Peace Corps, al twee jaar wonen. Op het einde van het regenseizoen is het vruchtbare zuidwesten een jungle die bijna uit zijn voegen barst. Eindeloos veel groen, overvolle poelen vol prachtige lelies, rijkelijke velden die wachten op de droogte en de oogst. Terwijl wij de race tegen de zonsondergang verloren, begon om ons heen het geluid van de natuur aan te zwellen. Geen mens die weet waar al die beestjes, die de nacht hier zo akelig oorverdovend inzetten, zich overdag schuil houden. Ruimte om daar bij stil te staan, kreeg ik overigens niet. Al mijn aandacht ging naar het wiel van Julie voor me in het modderspoor over het smalle pad.

Duurzaam toerisme

Het spreekt vanzelf dat een internetverbinding op het einde van de wereld niet voor de hand ligt. Maar heel weinig mensen uit de kleine dorpjes rond Banfora weten bovendien hoe ze een computer moeten hanteren. En toch hebben twee beloftevolle ondernemers hier een lening van Zidisha ontvangen en ze hebben die met heel veel succes ingezet. Siaka Tou besloot iets te doen aan het totale gebrek aan toeristische infrastructuur in de buurt van de watervallen van Karfiguela. Hij bouwde er – geheel volgens de regels van ecologische en sociale duurzaamheid - een restaurantje en een campement. Bezoekers die na een lange reis in Karfiguela aankomen, kunnen nu tot rust komen in een van zijn eenvoudige maar comfortabele hutjes en de voeten onder tafel schuiven voor een vers bereide maaltijd. Wie de hele dag boven op de berg aan de watervallen wil spenderen, krijgt zijn lunch trouwens met de glimlach daar geserveerd. En als er wekenlang geen enkele toerist opdaagt, is Siaka’s restaurant nog altijd de populairste plek van het dorp voor een frisse pint en een gezellige babbel.

Afrikaans efficiënt

Vijftien kilometer verderop maakt naamgenoot Siaka Traore enthousiast plannen voor de toekomst. Hij verbouwt al vele jaren maniok maar tot een half jaar geleden zag hij zich genoodzaakt om het grootste deel van zijn oogst tegen een lage prijs te verkopen aan handelaars die de voedzame wortels lieten verwerken. Zijn twee echtgenotes stampten het andere deel fijn, urenlang en dagenlang, tot ze er attièke mee konden bereiden. Dat is een heerlijke specialiteit van maniok, gedroogde vis, rauwe uitjes en veel zout. Met de lening van Zidisha kocht Siaka een maniokmolen, die het werk van de vrouwen overneemt en die hem in staat stelt om de oogst van zijn twee en een halve hectare maniok helemaal tot attièke te verwerken. Op die manier krijgt hij zelf controle over het waardevolle eindproduct. Hij faseert nu ook zijn teelt, zodat hij het hele jaar door kan oogsten, verwerken en verkopen. De restfractie uit het maalproces vermengt hij met het veevoeder voor de twee ossen die hij inzet voor het transport tussen het veld en zijn boerderij. Zo is de cirkel rond. De Zidisha-lening was bovendien net groot genoeg om er ook nog een zonnepaneel mee aan te kopen. Dat laat Siaka toe om ook na 18u, als het hier pikdonker wordt, nog door te werken, en zowat het hele dorp komt er zijn mobiele telefoon aan laden. Als dat geen efficiënte inzet van middelen is!

Hersenvoer

Deze twee mannen hebben hun succes mee te danken aan de intensieve steun van de vrijwilligers van het Peace Corps. Dat moet absoluut gezegd en dat is meteen een kanttekening bij de smalende opmerkingen die je hier vaak hoort over les espions, die jonge Amerikanen die twee jaar lang het leven zoals het is in de brousse gaan uitproberen. Het zet mij in elk geval aan het denken. Ik kan niet elke dag overal te velde zijn om mensen te begeleiden maar ik ben ook helemaal niet zo zeker van een eenzijdige focus op ondernemers in de steden. Het effect van Zidisha zal pas echt voelbaar worden als veel mensen in Burkina Faso ervan kunnen genieten en aangezien mond-tot-mondreclame hier nog altijd het beste werkt, is het misschien beter om zaadjes te planten op veel verschillende plaatsen. Het lijkt me bovendien essentieel om ook die niet-stedelijke wereld, waar mensen dag in dag uit zonder elektriciteit en stromend water leven en waar je automatisch het ritme van het daglicht overneemt, bekend te maken bij de westerse spaarders die Zidisha steunen.

Er valt hier zoveel te leren én te doen. Als ik naast Moussa of één van de andere kandidaat-leners aan hun dossier zit te werken, bouw ik niet alleen aan de toekomst van hun bedrijfje maar ik dicht ook stukjes van de digitale kloof, ik geef Franse spellingsles en ik krijg een bevoorrecht kijkje in hun levens. Heerlijk is dat!