Journalisten uit Stellenbosch en voetballers naar Barcelona

We staan erg vroeg op om die dag eens de trein te nemen naar Stellenbosch. Op het perron van Observatory wordt onze trein aangekondigd. Al van ver kunnen we zien dat het onmogelijk is op deze trein te stappen. De deuren van de trein konden niet sluiten omdat de mensen letterlijk naar buiten hingen.

We besloten niet op te stappen en te wachten op de volgende trein en aanschouwden het spektakel dat voor onze ogen plaatsvond. Mensen duwden zichzelf naar binnen en anderen naar buiten. Toen de trein vertrok, hingen er weer andere mensen half naar buiten. De volgende trein was wederom overvol dus we besloten gewoon op te stappen.

Na veel geduw en getrek raakten we alle negen de trein op. Bij Renaat was het erg nipt want hij was nu diegene die half buiten hing. Twee haltes later moesten we overstappen naar een andere trein. De drukte op het perron was onvoorstelbaar. We moesten ons tussen de mensenmassa wurmen om op tijd onze tweede trein te halen. Deze was al een geluk bijna verlaten en uitgeput ploften we neer op onze stoeltjes.

Schaamte voor Congo

Stellenbosch lijkt in niets op Kaapstad. Overal staan huizen in Kaap-Hollandse stijl. Alles lijkt extreem wit en nieuw. Doorheen de stad zijn verschillende delen van de Stellenbosch University campus te vinden. Het gebouw voor Journalistiek is heel wat kleiner dan onze campus in België.

Achteraf blijkt dat slechts dertig studenten de richting journalistiek volgen. Voor elke student is er een computer voorzien, uitgerust met alle grafische programma’s die je wensen kan. Ook de radiostudio is hypermodern, uitgerust met de nieuwste technologische snufjes. We komen aan in een klaslokaal waar de plaatselijke studenten al op ons zitten te wachten.

We krijgen allemaal een krant in onze handen geduwd. Dit zijn campuskranten die de studenten schrijven. Sommige artikels zijn in het Afrikaans, andere in het Engels. Terwijl hun opleidingshoofd vertelt waarom deze groep Belgen aanwezig is, merk ik dat hij soms overschakelt van Engels naar Afrikaans en terug. Het blanke meisje dat naast mij zit, vertelt me dat dat erg normaal is. Om les te volgen aan deze school moet je zowel Afrikaans al Engels kunnen praten.

Daarna wordt Iris voorgesteld en geeft ons wat meer uitleg over ons crossmediaal forum Supo. Alle leerlingen van het derde jaar moeten hier enkele artikels voor schrijven. Televisiestudenten maken uiteraard reportages en hebben hun eigen kanaal. Dit is hetzelfde voor radio. Soms gebeurt het wel eens dat er een stuk geschreven wordt over een bepaald thema en later over datzelfde thema een televisiereportage verschijnt. Zo promoten we crossmediaal elkaars stukken. De studenten luisteren aandachtig en lijken echt geboeid door onze Supo website. Als Iris klaar is met haar uitleg, krijgen we nog even de tijd om te praten met de studenten. Ze helpen ons bij onze onderwerpen en stellen ons vragen over België.

‘Schamen jullie je nog over alles wat jullie Belgen gedaan hebben in Congo’, vraagt één van de studenten plots. Iedereen is stomverbaasd en niet in staat om antwoord te geven. Eén van mijn medestudenten zegt dat we daar niet echt over nadenken. Tenslotte kan je ons niet verantwoordelijk houden voor de uitbuiting van onze vorige generaties. We leren erover tijdens onze geschiedenislessen maar daar stopt het. De leerlingen lijken min of meer vrede te nemen met het antwoord en laten ons met rust.

Intussen draaien onze hersenen op volle toeren. Zo hebben wij als blanke westerlingen er nog nooit naar gekeken. Als zo’n vraag wordt gesteld aan de Duitsers, vindt iedereen dit normaal. Maar eigenlijk is onze Belgische geschiedenis niet veel fraaier. Een beetje aangedaan verzamelen we onze spullen en lopen naar buiten. Daarna trekken we de stad in en zoeken we onze weg naar het voetbalplein waar we met Nick hebben afgesproken.

Net zoals vele andere projecten hier in Zuid-Afrika, wil het voetbalproject van Nick kinderen van de straat houden. Meer dan 250 kinderen komen hier elke namiddag na school voetballes volgen. De school is hier om twee uur uit. De meeste ouders zijn dan nog aan het werk. Dus bendes staan de kinderen op te wachten om hen in te lijven. Door het project kunnen de kinderen gewoon naar hier komen en zich wat amuseren met vrienden en voorbereiden op aanstaande wedstrijden.

Nick is het brein achter het hele project en houdt zich bezig met de financiële aspecten, hoe ze aan truitjes raken bijvoorbeeld. Charlie is één van de voetbalcoaches. Hij is een politieagent en heeft al veel talentvolle kinderen achter de tralies zien belanden omdat ze deel uitmaakten van een bende. Daarom doet hij zijn uiterste best om dit project zoveel mogelijk te helpen. Enkele andere politieagenten helpen bij het coachen. De kinderen worden onderverdeeld in leeftijdsgroepen en elke groep krijgt zijn coach. Bijna elke week zijn er wedstrijden waar de kinderen spelen tegen de schoolteams.

Een voetbaluitstap naar Barcelona

Vorig jaar organiseerde Nick een erg leuk mini-project. Drie jongeren mochten met hem meereizen naar Barcelona om hun helden uit Barça te zien spelen en te ontmoeten. Het selecteren van drie kinderen uit een groep van bijna 250 verliep niet altijd even makkelijk. Er waren drie selectierondes waarbij elke keer enkele kinderen afvielen. Dat zorgde uiteraard voor de nodige problemen en ruzies. Vaak kwamen ouders klagen omdat zij vonden dat hun kind het meer verdiende dan een ander om naar Barcelona te reizen.

Uiteindelijk werden uit drie verschillende leeftijdsgroepen, drie gelukkige winnaars gekozen. Nick vertelt ons dat de meeste kinderen de stad nog nooit hebben verlaten, laat staan op een vlieger hebben gezeten. Het was slechts één week maar de jongens vonden het fantastisch. Hoewel ze niet ten volle beseften wat er aan de hand was.

Terwijl ik aan de kant toekijk naar een oefenwedstrijd ontmoet ik een jongen van tien. Als ik hem vraag naar zijn naam, vertelt hij me dat ik hem Yolo mag noemen. Hij vertelt me dat zijn beste vriend naar Barcelona mocht reizen, maar dat hijzelf thuis moest blijven. Yolo zegt dat hij niet jaloers is want zijn vriend is een betere voetballer en beste vrienden gunnen elkaar zulke dingen. Verbaasd verwerk ik de volwassen reactie van Yolo en vertelt Renaat dat het tijd is voor ons om weer naar huis te gaan.

Als Yolo me vraagt of we met de taxi zijn, vertel ik hem trots dat we met de trein gekomen zijn. Yolo en zijn vriend wandelen ons intussen naar het treinstation en verklaart ons gek. Zelfs wij durven de trein niet te nemen in dit gebied, we gaan altijd met de auto, zegt Yolo. We nemen afscheid van Yolo en zijn voetbalvriend en wachten op onze trein.

We zien dat een groepje agenten eveneens op de trein staat te wachten en voelen ons toch geruster. We stappen op en ploffen neer na een zeer interessante dag. Het is nog maar half negen buiten maar al bijna pikdonker. Terwijl we aan het napraten zijn over onze dag, valt plots het licht op onze trein uit. Allemaal zijn we even in paniek omdat we nu een overval verwachten. Maar het blijft rustig en onze trein bolt verder tot onze eindbestemming.

Deze productie kwam tot stand in het kader van het journalistieke trainingsprogramma Beyond Your World van Thomas More Mechelen. Beyond Your World wordt financieel mogelijk gemaakt door de Europese Commissie.