“Het is moeilijk om hulp te bieden aan de meest kwetsbare mensen”

De recente gevechten tussen de Islamitische Staat en de Koerdische strijders in het noorden van Irak hebben ertoe geleid dat er sinds 3 augustus meer dan 250.000 mensen op de vlucht zijn. De meesten trokken naar Koerdistan.

Artsen Zonder Grenzen kwam vorige week als eerste medische hulporganisatie aan in het vluchtelingenkamp van Bharka, in het gouvernement Erbil. Na een vermoeiende tocht hadden de meeste gezinnen eerst onderdak gevonden in een verlaten opslagplaats in het kamp, op een tiental kilometer van Erbil, als beschutting tegen de brandende zon en het voortdurend opwaaiende stof.

Andere ngo’s en agentschappen van de Verenigde Naties zijn nu ook in het kamp aangekomen. Artsen Zonder Grenzen is van plan de dagkliniek aan een andere organisatie toe te vertrouwen en wil haar team inzetten op andere plaatsen waar de noden dringend zijn.

Will Harper, projectcoördinator van Artsen Zonder Grenzen in Erbil, beschrijft de situatie ter plaatse.

Sinds 3 augustus hebben heel veel mensen het Sinjargebergte en andere regio’s in het westen van Koerdistan verlaten om naar Erbil te vluchten. Hoe is dat verlopen?

“De bevolking is massaal en heel snel op de vlucht geslagen, zelfs in vergelijking met de vlucht die we na de val van Mosul in juni gezien hebben. Sommigen zijn enkel gevlucht met de kleren die ze droegen. Veel mensen uit Mosul en omstreken waren al twee, drie of vier keer gevlucht voor ze in Erbil aankwamen. Elke vlucht gaat gepaard met moeilijkheden en risico’s, waardoor de mensen nog kwetsbaarder en de behoeften nog groter worden.”

“Zowel de lokale gemeenschappen als de overheden doen wat ze kunnen. Iraaks-Koerdistan huisvest al meer dan 230.000 vluchtelingen, een zware last voor de begroting en de beschikbare middelen. Met de toename van het aantal vluchtelingen werden meer middelen ingezet, maar Artsen Zonder Grenzen moet ook het hoofd proberen te bieden aan steeds meer tekorten.”

Wat doet Artsen Zonder Grenzen?

“De voorbije weken bood een mobiel team van Artsen Zonder Grenzen hulp aan de vluchtelingengroepen die zich in het conflictgebied, tussen Erbil en Mosul, bevonden. Maar die groepen zijn gevlucht voor het oprukkende geweld. Dat team van Artsen Zonder Grenzen is dus vertrokken en biedt hulp in het kamp van Bharka, het grootste kamp dat de autoriteiten in Erbil gebouwd hebben.”

“Sinds 12 augustus zijn wij elke dag continu bezig om basisgezondheidszorg te bieden in een kamp waar chaos heerste en het aantal vluchtelingen onophoudelijk varieerde. Dokters en verpleegsters die zelf op de vlucht zijn, hebben onze mobiele teams vervoegd. Dat helpt om aan hechte band met de patiënten te krijgen.”

Wat zijn de voornaamste behoeften van de vluchtelingen?

“Het kamp van Bharka is voor iedereen een moeilijke plaats om te leven, en in het bijzonder voor de mensen die zonder bezittingen zijn aangekomen na een lange tocht vol beproevingen. Momenteel herbergt het kamp 2.500 mensen en is het aan uitbreiding toe. Overdag stijgt de temperatuur tot bijna 40°C. De waterbevoorrading en de sanitaire omstandigheden zijn problematisch, maar andere organisaties ondernemen nu ook actie.”

“De patiënten in onze dagkliniek vertellen dat ze alles moesten achterlaten en tot aan de grens met Koerdistan en tot in het gouvernement Erbil moesten stappen. Logisch dan dat het de mensen aan alles ontbreekt. Toegang tot drinkwater, sanitaire voorzieningen en voedsel, schuilplaatsen en medische zorgen … het is allemaal even belangrijk. De vluchtelingen leven niet alleen in kampen en gemeenschappelijke onderkomens, maar worden ook door de plaatselijke bevolking opgevangen.”

Wat zijn de grootste moeilijkheden om hulp te bieden?

“Voor ons is het moeilijk om het juiste evenwicht te vinden tussen wat mogelijk is en wat nodig is. Op elke site stellen we alles in het werk om kwalitatieve zorgen te bieden, maar er kan altijd een nieuwe groep vluchtelingen aankomen of vertrekken en die moeten ook gevolgd of geholpen worden. Met zo veel vluchtelingen is het moeilijk om de meest kwetsbare mensen te bereiken.”

“Om zowel aan de Syrische als aan de Iraakse vluchtelingen onmiddellijk hulp te kunnen bieden, zouden we allemaal meer moeite moeten doen en langer moeten werken. Onze Syrische medewerkers, die in dat in de Syrische vluchtelingenkampen aan de slag zijn, hebben ongelooflijk werk geleverd om onze standaarden in de kampen te behouden terwijl we teams naar nieuwe streken sturen.”

“De humanitaire organisaties en geldschieters mogen de 230.000 Syrische vluchtelingen in Koerdistan niet vergeten. Hun situatie blijft immers onveranderd, ook al gaat de internationale aandacht nu naar Koerdistan.”

Wat wil Artsen Zonder Grenzen doen?

“Artsen Zonder Grenzen kan hulp bieden in noodsituaties en gezondheidszorg van verschillende niveaus bieden,  iets dat voor andere organisaties moeilijk kan zijn. Bijgevolg willen we onze capaciteit behouden om zo snel mogelijk hulp te bieden door de stabiele activiteiten aan andere gezondheidswerkers over te dragen zodra dat mogelijk is.”

“Omdat nu andere hulpverleners nu in het kamp van Bharka gezondheidszorg kunnen bieden, gaan gaan zij activtiteiten overnemen en kunnen wij onze aandacht richten op andere dringende behoeften van de vluchtelingen. We overleggen met de overheid en met onze lokale netwerken om de locaties te vinden waar de noden het hoogst zijn.”