18 maanden opsluiting voor vluchtelingen en migranten

Met welke problemen kreeg u te maken toen u bij het AZG-project in de asielcentra in het noorden van Griekenland aan de slag ging?

In wezen was deze interventie een echt hindernissenparcours. Ons dagelijks werk was doorspekt met problemen, dus ik zal de meest frappante proberen op te noemen.
Een van de eerste uitdagingen was dat de meeste mensen gefrustreerd en boos waren, omdat ze net hadden vernomen dat ze 18 maanden zouden opgesloten blijven en ze een hele tijd geen bezoek van gezondheidspersoneel hadden gekregen. Ze geloofden ons dus niet en waren in het begin vrij achterdochtig, waardoor het moeilijk werken was. Bovendien spreken we hier over slachtoffers van oorlog, geweld, foltering, verkrachting, mensenhandel en extreme armoede.

Een van de eerste problemen was dat eenvoudige dingen moeilijk waren, zoals de verdeling van medicijnen, een taak die aan de politie werd toevertrouwd. Niet aan apothekers of verpleegkundigen… Sommige patiënten kregen dan ook elke dag een te kleine dosis of helemaal geen medicatie. Bovendien behandelden we ziektes die verband hielden met de omstandigheden in de centra. Het is bijvoorbeeld niet gemakkelijk om luchtwegeninfecties te behandelen met medicijnen als de patiënt in een kamer zonder verwarming verblijft.

Een ander probleem is het feit dat Griekenland momenteel met een enorme crisis te kampen heeft, waardoor de gezondheidszorgsector niet meer kan voldoen aan de gezondheidsbehoeften van mensen die in Griekenland wonen – zowel migranten als Grieken zelf –, vooral de mensen zonder sociale zekerheid. In de praktijk was onze samenwerking met lokale gezondheidsinstellingen door het gebrek aan middelen dus soms erg moeilijk.

Waar kwamen de migranten in de asielcentra vandaan?

Meestal uit Afghanistan, Pakistan, Syrië, Bangladesh en Somalië, maar we hebben ook mensen behandeld uit Marokko, Soedan, Eritrea, Congo, Ivoorkust, Mali, en veel andere landen.

In welke omstandigheden leefden ze daar? Hadden de migranten in de asielcentra toegang tot gezondheidszorg?

De leefomstandigheden waren onmenselijk. Ik heb nog nooit een asielcentrum gezien waar de verwarming naar behoren werkt (en in de regio’s Evros en Drama is het ijskoud). De hygiëne was er slecht, warm water was een luxe, de kamers waren donker en in veel gevallen mochten de migranten zelden naar buiten voor frisse lucht. Dat zijn allemaal factoren die het risico op overdraagbare ziektes onder de gevangenen verhogen.

Gezondheidszorg wordt gegarandeerd … op papier. In de realiteit varieert de toegang tot gezondheidsdiensten voor migranten zonder de voortdurende aanwezigheid van gezondheidspersoneel tussen moeilijk en volledig onbestaand. Aangezien het de politie aan tolken ontbreekt, is het bijna onmogelijk voor de migranten om hun gezondheidsprobleem te beschrijven. Als dat wel lukt, hangt de toegang tot gezondheidszorg af van de politie, die niet in staat is om zulke problemen op te lossen (aangezien dat niet hun domein is). En dat creëert dan weer ruimte voor fouten en brengt levens in gevaar. Politieagenten zouden niet verondersteld mogen worden te weten wie wel en wie niet ernstig ziek is.

Welke medische behoeften hadden de migranten?

Tijdens onze interventie hebben we verschillende soorten medische problemen gezien, die in sommige gevallen zelfs ernstig en levensbedreigend waren. Er waren mensen met chronische ziekten, die ze al vóór de opsluiting opgelopen hadden of die zelfs aangeboren waren, maar waarvan de diagnose nooit werd gesteld. De blootstelling van onze patiënten aan de omstandigheden in de centra en de afwezigheid van medische hulp kan hun toestand verergeren en kan soms zelfs leiden tot de dood.

De meeste medische problemen hielden rechtstreeks of onrechtstreeks verband met de omstandigheden in de centra. Elke dag stelden we diagnoses als huidaandoeningen (vooral schurft, een aandoening die gemakkelijk van persoon op persoon wordt overgedragen), spijsverteringsproblemen (meestal door de slechte voedselkwaliteit of door voedselintolerantie), luchtwegeninfecties (waarschijnlijk door het gebrek aan verwarming en door de overbevolking), gewrichtspijn, en erg vaak ook psychologische problemen gaande van gewone triestheid tot psychiatrische toestanden, zoals posttraumatische stressstoornissen, zware depressies en psychose. In zulke gevallen is opsluiting gewoon desastreus.

Hoe hielp AZG deze mensen?

Naast de uitbraak van schurft moesten we ook alle andere medische problemen het hoofd bieden. De medische teams van AZG onderzochten en behandelden dagelijks migranten. Elke patiënt communiceerde met ons via de essentiële hulp van culturele bemiddelaars van MSF. Vaak moesten we onze patiënten naar lokale ziekenhuizen doorverwijzen voor verdere tests of behandeling.
De dokters van Artsen Zonder Grenzen werden vaak geconfronteerd met slachtoffers van geweld of foltering. Zij vertelden hun verhaal aan de teams van Artsen Zonder Grenzen, zodat hun stem gehoord kan worden.

Ook de psycholoog van Artsen Zonder Grenzen behandelde veel gevallen om migranten in nood te helpen.
Wanneer we bij migranten een ernstige chronische ziekte vaststelden, ijverden we in sommige gevallen om medische redenen voor hun vrijlating. Dan volgden we hun toestand na de vrijlating op tot ze naar specialisten werden doorverwezen.

Wat waren de grootste moeilijkheden en uitdagingen en waarom?

Meewerken aan dit project was een volledig nieuwe ervaring voor mij. Hoewel ik tijdens vorige ervaringen al met menselijk leed geconfronteerd ben geweest, was dit een erg paradoxale situatie. Deze mensen worden immers vastgehouden nadat ze net voor geweld en armoede op de vlucht zijn gegaan. Het grootste probleem waar ik onmiddellijk aan denk, is frustratie: de frustratie over hoe regeringen en mensen andere mensen behandelen. Soms is het echt moeilijk om mensen in asielcentra, die lijden aan ziekten die meestal door de opsluiting zelf veroorzaakt of verergerd worden, te blijven helpen, zeker omdat er steeds meer worden opgesloten. Onze acties lijken wel een druppel op een hete plaat. Volgens mij is het een must om met frustraties te leren omgaan, zeker als je met Artsen Zonder Grenzen wilt werken of gewoon als dokter aan de slag wilt.