Worden uitgehongerde Syriërs uit belegerde Daraya aan hun lot overgelaten?

Een bericht van de Syria Campaign in de mailbox. ‘De Verenigde Naties kondigden einde maart aan dat ze toelating krijgen van het regime om hulp te leveren aan de bezette gebieden in Syrië. Daraya, onze stad, stond echter niet op de lijst van de plekken die hulp krijgen. Al 1000 dagen hebben we geen hulp meer ontvangen.’ Het bericht komt van Ibrahim Kholany, lid van de lokale raad. 

Water en elektriciteit zijn hier onbestaande, voedsel, medische hulp een bijzonder schaars goed.

Sinds november 2012 wordt Daraya, een stadsdeel ten zuiden van Damascus, belegerd door het Assadregime. Het leverde Daraya, een nest van geweldloos verzet, niet alleen zeer slechte levensomstandigheden op maar ook de status van Tier 1 op Siegewatch. Siegewatch brengt in kaart welke wijken, dorpen, steden, regio’s in Syrië belegerd zijn, in welke mate en door wie ze bezet zijn. Tier 1 is het hoogste niveau van bezetting. Het absolute minimum dat hier binnenkomt gaat via een duur smokkelkanaal of eveneens zeer duur betaald met hoge sommen smeergeld langs een checkpoint. Water en elektriciteit zijn hier onbestaande, voedsel, medische hulp een bijzonder schaars goed.

Marjolein Wijninckx van Pax Nederland, een van de twee organisaties achter Siegewatch, noemt de situatie in Daraya zeker alarmerend. ‘Dat Daraya in onze analyse schaal 1 krijgt, betekent dat mensen in gevaar zijn om te komen van honger of door gebrek aan medische zorgen.’

Tijdens drie jaar bezetting bleef Daraya toch nog een zeer beperkte toegang behouden tot sommige van de meest noodzakelijke producten, via de buurstad Al Moadamiyeh, vertelt Wijninckx. Maar de twee steden werden van elkaar afgesneden. Sinsdien komt niets meer binnen of buiten Darya, zegt ook Henrietta MacMikking, de Londense perswoordvoerder van The Syria Campaign.

Zelfgemaakte olie uit plastic

Bij gebrek aan continue elektriciteit stuurt M.* ’s nachts een geluidsopname door, een manier om de beperkte communicatie tussen Daraya en de buitenwereld toch zo accuraat mogelijk te houden. M. is medewerker van de lokale raad van Daraya, die probeert om de resterende inwoners van de stad basisvoorzieningen te regelen. Ook al liep de stad, met een oorspronkelijk inwonersaantal van 250.000 mensen, zo goed als leeg, vandaag leven nog 8300 mensen in Daraya, zegt M.

De meeste inwoners van Daraya vluchtten na de brutale inval van het Assadregime in augustus 2012. Na een zeer gewelddadig offensief van vier dagen door het regimeleger, werden honderden lichamen gevonden, waaronder vrouwen en kinderen die standrechtelijk werden geëxecuteerd. Volgens het Syrisch Observatorium van mensenrechten werden minstens 300 mensen gedood, waarop VN-Secretaris Generaal Ban Ki-moon een onderzoek eiste.

‘Niet lang daarna, in november 2012, probeerden de regimetroepen onze stad langs verschillende kanten te belegeren’, vertelt M. ‘Ze slaagden erin om delen van de stad tijdelijk in te palmen maar kregen geen volledige controle. Sommige stukken bleven in de handen van de burgers, waarbij activisten, het Vrije Syrische Leger en lokale mensen betrokken waren.’
Daarop installeerde het regime checkpoints, de belegering van Daraya was een feit.

‘Mensen eten maximaal één maaltijd per dag: spinaziesoep of kleine rantsoenen rijst met spinazie.’

‘Vanaf toen kwam niets meer binnen’, vertelt M. ‘Water en elektriciteit, communicatiemiddelen werden afgesneden. Voedsel, medicijnen werden schaars. Ook olie komt er niet meer in, cruciaal nochtans voor de elektriciteitsgeneratoren.’

‘Vandaag gebruiken we een soort zelfgemaakte olie, vervaardigd uit onder meer de verbranding van plastic. Daarmee kunnen we de generatoren aandrijven voor het veldhospitaal en om water uit putten te pompen, dat we via tanks verdelen aan de burgers.’

De olie wordt ook gebruikt als brandstof voor voertuigen die worden ingezet worden om oorlogspuin te ruimen en voor de beperkte lokale landbouw.

‘Mensen overleven nu op lokaal gekweekte groenten, zoals spinazie, bonen, granen’, zegt M. Het vangt het enorme voedseltekort niet op. Sinds het regime de twee steden Daraya en Al Moadamiyeh scheidde, eten mensen maximaal één maaltijd per dag: spinaziesoep of kleine rantsoenen rijst met spinazie.

Ontbrekende medische zorg is ergste

‘Het ergste is het gebrek aan medicijnen. We gebruiken vervallen medicijnen, ook medicijnen die al twee, drie jaar over datum zijn.’

Een andere keuze is er niet om vanuit het veldhospitaal mensen eerste zorgen te verlenen, zegt M. Ook het materiaal om ingrepen uit te voeren, is zeer beperkt, vertelt hij. ‘Natuurlijk heeft dat een impact: mensen sterven omdat ze geen behandeling krijgen. En vergeet niet dat Daraya niet alleen een bezette stad is maar ook een stad in oorlog.’

‘Daraya is niet alleen een bezette stad maar ook een stad in oorlog.’

Volgens M. kreeg Daraya tijdens de voorbije jaren zo’n 7000 vatenbommen over zich heen. ‘Vooral in de tweede helft van 2015 tot het staakt-het-vuren op 27 februari 2016 werden we continu gebombardeerd. Op sommige dagen vielen tot tachtig vatenbommen per dag. Sinds het staakt-het-vuren is het beter, maar de gevolgen zijn, bovenop de belegering, nog steeds desastreus. Want boerderijen en generatoren werden ook vernietigd.’

Politieke keuze

‘Het is kwestie van nu te handelen, niet morgen maar nù’, zeggen de mensen van Daraya, ondersteund door organisaties als Syria Campaign en Pax Nederland. De internationale gemeenschap moet druk uitoefenen op het regime om doorgang voor hulp in Daraya te krijgen, luidt het.

‘In februari kwam de internationale steungroep voor Syrië in Munchen overeen om hulp naar bezette en belegerde gebieden te onderhandelen. Er werd een lijst opgesteld met die plaatsen die prioritair hulp nodig hadden. Daraya, een stad die overduidelijk dringende levensnoodzakelijke hulp nodig heeft, stond niet op die lijst, terwijl minder precaire plekken, zoals Foah en Kafraya, er wel op stonden. Dit is een politiek akkoord’, zegt Marjolein Wijninckx.

‘Alles wijst erop dat Daraya een niet te onderhandelen zone is voor het regime.’

Pax Nederland drong intussen al aan bij de Nederlandse minister van Ontwikkelingssamenwerking om mee te pleiten voor dringende hulp naar Daraya. Met weinig resultaat, zo blijkt. ‘Tot nu zien we helaas geen vooruitgang en wordt ons verteld dat een verzoek is doorgegeven, maar dat de administratieve procedure is vastgelopen op het niveau van het Syrische regime.’

Alles wijst erop dat Daraya een niet te onderhandelen zone is voor het regime, zegt Wijninckx. ‘Daraya is zowat de hoofdstad van het geweldloos verzet in Syrië. Al in de vroege jaren 2000 lieten activisten in Daraya zich inspireren door de islamitische geweldloze denker Jawdat Said. Jongeren lagen toen al in de clinch met het regime en werden massaal gearresteerd tijdens een straatveegcampagne. Sinds het begin van de revolutie bleef Daraya trouw aan geweldloos verzet. En net die geweldloze kracht vormt voor het regime een grote bedreiging, en dus een reden om een stad collectief te straffen.’

‘De internationale gemeenschap deed tot nu te weinig om druk uit te oefenen. Maar als Rusland en de VS, die de steungroep domineren, stappen ondernemen en hun wil doordrukken, is hulp mogelijk. Dat is ook in het belegerde Madaya gebeurd. Ook daar was grote hongersnood. Na internationale druk kregen de VN begin dit jaar immers toestemming om twee keer voedselbedelingen te houden in Madaya.’

* Uit veiligheidsoverwegingen publiceren we niet de volledige naam.