Bijna stemming voor VN-resolutie over Sri Lanka

De de Sri Lankaanse burgeroorlog ging zijn eindfase in vijf jaar geleden. VN-experten waarschuwden in 2011 dat de overheid de beschuldigingen van schendingen door zowel regeringstroepen als rebellengroepen miskende. Sindsdien zijn in drie jaar al evenveel resoluties voor een internationaal onderzoek naar buiten gebracht.

Volgens de definitieve versie van de resolutie onderzoekt de VN nu ‘vermeende schendingen van de mensenrechten en gerelateerde misdaden door beide partijen, om de feiten en omstandigheden hiervan vast te stellen met het oog op het vermijden van straffeloosheid en het waarborgen van de verantwoording.’

De regering onder president Mahinda Rajapaksa vindt een internationale interventie een schending van de soevereiniteit van het land. Op 20 maart kwamen voorstanders van Rajapaksa in Colombo op straat om duidelijk te maken dat bemoeienis van buitenaf de bestaande vrede tussen etnische gemeenschappen bedreigt. Ook gisteren protesteerden vijfduizend Sri Lankanen in Genève om het land tijd te geven voor interne democratische veranderingen.

Geloofwaardig onderzoek naar het verleden

Vrijdag luidt de laatste dag van de 25ste sessie van de VN-Mensenrechtenraad in Genève in, en wordt er gestemd over de resolutie. De Verenigde Staten en Groot-Brittanië lieten al weten de resolutie te steunen. Hoe India zal stemmen is, ondanks het standpunt van het land in het verleden, nog onduidelijk.

Maar Sri Lanka is ervan overtuigd dat deze landen net als voorzitter van de VN-Mensenrechtenraad Navi Pillay bevooroordeeld zijn: haar oproep tot een internationaal onderzoek op 25 februari overtuigt hen niet van haar onpartijdigheid.

Aan de basis van de partijdigheid ligt immers agressief lobbywerk door de diaspora van de Tamil-minderheidsgroep, zegt Rajapaksa. Verder vindt Tamara Kunanayakam, de vorige Sri Lankaanse afgevaardigde voor de VN, het gedrag van de VS verdacht. Volgens haar gebruiken de Verenigde Staten de kwestie slechts al voorwendsel om later de bouw van een militaire basis op het eiland te kunnen doordrukken.  

Of toch niet?

Een secretaris van de president zegt dat landen die voor de resolutie stemmen de al ondernomen acties van de regering tekort doen. Maar voor veel ngo’s zijn die acties loze beloftes, die dienen als rookgordijn om buitenlandse tussenkomst af te poeieren.

We zijn op het punt gekomen dat het te laat is om te hopen dat Sri Lanka effectief de vermeende schendingen van de mensenrechten door eigen troepen zal onderzoeken.

Polly Truscott, adjunct-directeur bij Amnesty International voor de regio Azië-Stille Oceaan, waarschuwde aan nieuwsagentschap IPS: ‘We zijn op het punt gekomen dat het te laat is om te hopen dat Sri Lanka effectief de vermeende schendingen van de mensenrechten door eigen troepen zal onderzoeken.’

Toch zijn er politieke organisaties die zeggen dat de resolutie die nu op tafel ligt nog ernstige tekortkomingen kent. May 17, een activistische Tamil-groep, stelde op 16 maart al zijn eigen Tamil-resolutie op.

In deze resolutie profileren ze zich niet meer als religieuze minderheid, vragen ze de aanduiding van een speciale rapporteur om toezicht te houden in het noorden en oosten van Sri Lanka en vragen ze een onafhankelijke,   
internationale onderzoekscommissie om alle schendingen door de Sri
Lankaanse strijdkrachten te onderzoeken.

Weinig overtuigend offensief

Volgens het Sri Lankaanse Ceylon Today wordt het de regering in de aanloop naar de stemming heet onder de voeten. Maar toch blijft ze minder geïnteresseerd in een correcte verantwoording en geloofwaardigheid: via eenzijdige nieuwsreportages beschuldigen ze de Bevrijdingstijgers van Tamil Eelam (LTTE) van oorlogsmisdaden.

De rebellengroepering werd door het Sri Lankaanse leger in mei 2009 verslagen, na 26 jaar bloedige strijd om een autonome staat in het noorden van het eiland. Onafhankelijke waarnemers werden in de periode erna geweerd door de overheid, maar rapporten spreken over veertigduizend burgers die het leven lieten in de nasleep van het conflict.

De onderzoeksperiode die door de resolutie zal ingesteld worden, is dezelfde als deze die de door de regering opgestelde verzoeningscommissie moest behandelen.

Sadisme en pogrom: gruwelijke bewijzen

Vrijdag 21 maart verschenen in Sri Lankaanse media ook beelden uit 2012, van soldaten die geweld plegen tegen vrouwelijke rekruten. Na de jarenlange ontkenning over de behandeling van Tamil-rebellen door het Sri Lankaanse leger, was de bevestiging van de authenticiteit van de sadistische beelden een verrassing.

Daarnaast publiceerde het Britse Bar Human Rights Committee en het International Truth & Justice Project op die dag een nieuw rapport, waarin ze overheidstroepen beschuldigen leden van de Tamil-minderheid te ontvoeren, verkrachten en martelen. In An Unfinished War: Torture and Sexual Violence in Sri Lanka 2009-2014 staan verklaringen, medische en psychische onderzoeksresultaten van veertig Tamil-getuigen die naar Groot-Brittannië migreerden, uit schrik voor voortdurend misbruik in Sri Lanka.