Filipijnse rebellen doden meer dan 40 politieagenten

Zondagochtend 25 januari pleegden een honderdtal politieagenten van een elitekorps een verrassingsaanval op het moslimstadje Tukanalipao. Ze waren op zoek naar twee van Azië’s meest gezochte terroristen: Zulkifli bin Hir (beter bekend als Marwan) en Basit Usman, leider van de moslimterreurgroep BIFF. De FBI loofde een beloning uit van respectievelijk $5 miljoen en $2 miljoen aan wie informatie kan verlenen met betrekking tot de schuilplaats van de twee. Het is nog niet zeker of de terroristen bij de aanval omkwamen.

De Filipijnse politie raakte bij het binnengaan van het stadje slaags met leden van het Moro Islamic Liberation Front (MILF), en leden van de Bangsamoro Islamic Freedom Fighters (BIFF), een radicalere afsplitsing van het MILF.

Bij de rebellen waren de verliezen veel beperkter: vijf rebellen verloren het leven.

In een vuurgevecht dat meer dan 12 uur duurde, werden 43 agenten gedood. Er wordt verwacht dat het dodental nog zal oplopen, mogelijk tot 64. Bij de rebellen waren de verliezen veel beperkter: vijf rebellen verloren het leven.

Het is de bloederigste confrontatie tussen MILF-strijders en regeringstroepen in meer dan drie jaar tijd. In oktober 2011 werden 19 soldaten gedood toen ze in een hinderlaag liepen van de rebellen.

In 2014 kwamen beide partijen, na meer dan vier decennia van geweld, tot een historisch vredesakkoord. De schietpartij van zondag toont aan dat de vrede zeer fragiel is.

Wie zijn de moslimrebellen?

Het Moro Islamic Liberation Front (MILF) probeert al decennialang met geweld het zuiden onafhankelijk te maken van de overwegend katholieke Filipijnen. Die opstand kostte aan 120.000 mensen het leven. Nog eens 2 miljoen Filipino’s sloegen op de vlucht.

In de jaren negentig bouwde het MILF connecties uit met Al Qaeda en Jemaah Islamiyah, die in door MILF-gecontroleerde gebieden een schuilplaats zochten en jihadi’s opleidden. In 2004 verbraken ze officieel de contacten om de vredesonderhandelingen niet te benadelen.

De ontwapening is nog niet begonnen, en de naar schatting 11.000 leden van het MILF blijven bewapend.

De laatste jaren waren hoopvol. In 2014 kwam het tot de Comprehensive Agreement on the Bangsamoro. In ruil voor de ontwapening van de MILF-strijders, kregen de Moro’s autonomie. De ontwapening is echter nog niet begonnen, en de naar schatting 11.000 leden blijven bewapend.

Een paar honderd moslimrebellen zijn gekeerd tegen de vredesgesprekken. Zij splitsten zich van het MILF af en verenigden zich als de Bangsamoro Islamic Freedom Fighters. Tot een onafhankelijke moslimstaat een feit is, gaan zij verder met moorden en ontvoeren in Mindanoa. In een Youtube-video zwoeren BIFF-leiders trouw aan de Islamitische Staat. Basit Usman, lid van de groep, zou één van de doelwitten van de politieoperatie geweest zijn.

Het einde van de vredesbesprekingen?

Het vredesakkoord vraagt van de Filipijnse regering om de Moro’s op de hoogte brengen van hun handelingen in MILF-gebied, om accidenteel geweld te voorkomen. Dit deed ze niet, waarschijnlijk om de operatie niet in gevaar te brengen.

Mohagher Iqbal, hoofdonderhandelaar voor het MILF, schuift de schuld voor het vuurgevecht dan ook in de schoenen van de politietroepen. ‘Ze kwamen ons gebied binnen en vielen onze mensen aan. Wat moesten we doen?’ Volgens hem handelden de rebellen uit zelfverdediging. ‘Als iemand jouw huis binnendringt, wat zou jij doen?’, zegt Iqbal aan het Amerikaanse persbureau AP.

Minister van Binnenlandse Zaken Manuel Roxas III noemt het vuurgevecht een “ongelukkige confrontatie” en laat weten dat de aanval niet gericht was tegen leden van het MILF. De bevelhebber van de politiecommando’s werd intussen al ontslagen.

Volgens recente berichten voeren regering en rebellen informele gesprekken om het incident niet te laten escaleren, en het vredesproces te hypothekeren. De recente jaren waren hoopvol voor de moeizame vredesgesprekken. Roxas zegt er vertrouwen in te hebben dat de vredegesprekken niet zullen ontsporen. Ook Iqbal zegt er alles aan te doen om de rust weer te laten wederkeren.