Witte Huis houdt vast aan nieuwspropaganda

Het FCC, de commissie die waakt over de naleving van de mediaregels in Amerika, ontving vorige week een klacht over de videonieuwspublicaties (VNRs) van het Witte Huis. Die VNRs zijn erg omstreden sinds de Government Accountability Office (GAO), de tegenhanger van het Belgische Rekenhof, de uitzendingen vorige maand omschreef als propaganda.

Miljoenen Amerikanen kijken intussen dagelijks naar de omstreden VNRs zonder het te beseffen. Sinds 2001 produceren een twintigtal overheidsdiensten nieuwsitems om het beleid van de regering-Bush in het zonnetje te zetten. De Amerikaanse zenders nemen de nieuwsitems over in hun journaals zonder dat het duidelijk is dat het gaat om overheidsinformatie. Het aanleveren van verpakt nieuws begon onder president Bill Clinton. President George W. Bush heeft het budget ervoor verdubbeld. In zijn eerste termijn gaf hij er 254 miljoen dollar aan uit.

Dat kan niet, zegt het Government Accountability Office, een instelling die voor het parlement controleert wat er met het Amerikaans belastinggeld gebeurt. De instelling noemde de uitzendingen misleidend wat betreft hun oorsprong. Redelijkerwijs gaat het om ‘propaganda zoals dat gemeenzaam verstaan wordt. Dat betekent: verborgen pogingen om de publieke opinie te beïnvloeden door gebruik te maken van derden zonder dat het duidelijk is.

De Amerikaanse regering houdt voet bij stuk. Bush benadrukte in een reactie op het oordeel van GOA dat zenders verpakt nieuws leveren een perfect legale praktijk is. De uitvoerende macht is niet gebonden door de adviezen van het GOA, liet de regering weten. De ministeries die het nieuws maken, moeten enkel gevolg geven aan de adviezen van het ministerie van Justitie.

In ieder geval overschrijden sommige nieuwsitems duidelijk de grenzen van de journalistieke deontologie. In één geval betaalde de regering Armstrong Williams, een bekende zwarte Amerikaan, 240.000 dollar om het overheidsprogramma No Child Left Behind te promoten op zijn zender en via zijn krantencolumn. Twee andere bekende journalisten, Maggie Gallagher en Michael McManus, lieten zich ook duizenden dollars betalen om overheidsinformatie te verspreiden.

De twee organisaties die de klacht indienden, Free Press en het Centre for Media and Democracy, eisen dat het FCC de zenders veroordeelt die de VNRs uitzenden zonder de bron te vermelden. Ze lanceerden daarnaast een petitie onder de slogan ‘Stop het nepnieuws’. Naar eigen zeggen hebben al 40.000 Amerikanen de eisenbundel ondertekend.

Josh Silver van Free Press vindt dat het FCC nieuwsfraude met wortel en tak moet uitroeien. De commissie moet de bestaande wetgeving tegen steekpenningen toepassen. Het parlement moet daarnaast nieuwe wetten stemmen om nepnieuws uit de ether te halen.

De praktijk bevestigt het knagende vermoeden dat veel van wat vandaag als nieuws doorgaat, eigenlijk gekocht en betaald is om een bepaalde agenda te promoten, zegt Steven Aftergood, die bij de Federation of American Scientists een project over verborgen overheidsagenda’s coördineert. Journalisten betalen om positief nieuws te brengen ondermijnt onze democratie.

Rick Blum van OpenTheGovernment.org, een ngo die ijvert voor meer transparantie, vindt dat veel Amerikaanse zenders zwaar over de schreef gaan. Belastinggeld gebruiken om nieuws door te geven dat de regering aanmaakt, berooft de belastingbetaler van een efficiënt manier om te controleren wat er met zijn belastinggeld gebeurt.

De VNRs ondermijnen uiteindelijk de geloofwaardigheid van alle nieuws bij de kijker, zegt Martin Kaplan van de Annenberg School for Communication aan de Universiteit van Zuidelijk California. Het is natuurlijk al erg op zich dat de regering binnenlandse propaganda gebruikt. Maar het gevolg van het injecteren van nepnieuws in de mainstream media, is veel erger dan de vergiftiging van het publieke debat. Het ontneemt echte journalisten de mogelijkheid om hun job te doen. (MM/PD)