VS vrezen dat Somalie broeinest van Al-Qaeda wordt

De resolutie, waarin een eventuele Afrikaanse vredesmissie wordt uitgezonderd van het wapenembargo tegen Somalië, wordt deze week in de VN-Veiligheidsraad besproken. De machtige Unie van Islamitische Rechtbanken (ICU) in Somalië waarschuwt echter dat zij tegen de stationering van buitenlandse troepen is met de goedkeuring van de door Ethiopië gesteunde Federale Overgangsregering.

“De ontwerpresolutie van de VS kan een totale oorlog veroorzaken in Somalië en kan de hele Hoorn van Afrika destabiliseren”, waarschuwde de International Crisis Group in Brussel deze week. “De resolutie kan het conflict tussen Ethiopië en Eritrea naar een gevaarlijk nieuw niveau tillen.”

Andere analisten zeggen dat het goedkeuren van een resolutie op dit moment zeker als een provocatie zal worden opgevat door de ICU, die het grootste deel van Somalië in handen heeft. De ICU drong afgelopen zomer de door de VS gesteunde krijgsheren steeds verder terug.

“Als je lichtbewapende Afrikaanse troepen in Mogadishu stationeert, dan komt daar oorlog van”, voorspelt Ted Dagne, Afrikaspecialist van de Congressional Research Service. Elke stationering zou volgens hem onderdeel moeten zijn van een breder vredesinitiatief dat ook voorziet in de terugtrekking van de enkele duizenden Ethiopische militairen die in Somalië zouden zijn.

“Een overeenkomst tussen de Federale Overgangsregering en de ICU is de sleutel”, zegt Dagne. “De ICU kan niet genegeerd worden. De Unie lijkt veel steun te hebben onder het volk. De enige partij die de VS steunt, de overgangsregering, heeft niets te zeggen buiten Baidoa, de tijdelijke hoofdstad.”

De plannen voor een vredesmissie kwamen twee jaar geleden voor het eerst op tafel bij de Afrikaanse Unie en de Intergouvernementele Autoriteit voor Ontwikkeling (IGAD), een regionale instelling. Het voorstel kreeg pas de serieuze belangstelling van de VS nadat de ICU afgelopen zomer veel krijgsheren versloeg en in vrijwel het hele land de macht overnam.

De resolutie sluit deelname van buurlanden, inclusief Ethiopië, in een eventuele vredesmacht niet uit. Ethiopië zou volgens diplomatieke bronnen al 2.000 tot 8.000 militairen in en rond Baidoa hebben, om de overgangsregering te beschermen.

“In feite proberen de VS de aanwezigheid van de Ethiopiërs in Somalie te legitimeren, om zo de overgangsregering overeind te houden en te voorkomen dat de ICU volledig de macht overneemt”, zegt een diplomatieke bron die anoniem wil blijven. “Het probleem is echter dat de overgangsregering binnen Somalië weinig draagvlak heeft. Somaliërs zien de regering steeds meer als een verlengstuk van Ethiopië”, zegt hij. “Als een resolutie stationering van buitenlandse troepen, inclusief Ethiopië, goedkeurt, dan versterkt dat de positie van de ICU. Die zal de nationalistische gevoelens bij de bevolking uitbuiten. Een aanval op Baidoa is dan wellicht niet eens meer nodig. De regering loopt het risico gewoon te imploderen.”

“Wat de Somaliërs verenigt, is hun haat ten opzichte van de Ethiopiërs”, zegt Dagne. “De Ethiopische steun voor de regering bevestigt de vermoedens van Somaliërs dat de interim-president, Abdullahi Yusuf, een pion van Ethiopië is en niet een echter leider voor de Somaliërs.”

Het Amerikaanse schaakspel heeft enige opschudding veroorzaak binnen de Verenigde Naties, en ook onder Amerikaanse bondgenoten in Europa. Zelfs binnen de Amerikaanse regering zouden kritische geluiden klinken. In een krant die circuleert onder ambassadeurs van de Europese Unie, waarschuwt een Afrika-specialist van de Europese Commissie dat een vredesmacht waar Ethiopische militairen deel van uitmaken, kan leiden tot een groot regionaal conflict.

Ethiopië is niet het enige land dat zich momenteel bemoeit met Somalië. Eritrea heeft ook speciale troepen gestuurd, maar die sympathiseren met de ICU. Uit een VN-rapport dat eerder deze maand verscheen, blijkt dat tien landen (waaronder vijf buurlanden) de afgelopen jaren het wapenembargo hebben geschonden door Somalië wapens of militair materieel te leveren.

Na de ICU-overwinning van deze zomer, pleiten veel analisten voor grotere internationale inspanningen in vredesgesprekken tussen ICU en de overgangsregering. Die gesprekken vonden tot nu toe periodiek plaats in Khartoem, maar er werd nauwelijks vooruitgang geboekt. Sommige analisten beweren dat de harde lijn van de VS ten opzichte van de ICU heeft bijgedragen aan de huidige impasse.