Vrouwen nemen deel aan vredesbesprekingen Sudan

De Beweging voor Rechtvaardigheid en Gelijkheid (JEM), een opstandelingengroepering, heeft vijf vrouwen afgevaardigd en het islamitische regime in Khartoem nam twee vrouwen op in de delegatie. We hopen dat de vrouwenrechten op deze manier niet vergeten worden en dat de uiteindelijke vredesovereenkomst zo acceptabel is voor alle partijen, zegt Sam Ibok, hoofd van het bemiddelingsteam van de AU.

In de Sudanese provincie Darfur brak in 2003 een conflict uit tussen de opstandelingengroepen, regeringstroepen en door de regering gesteunde Arabische milities. Door de oorlog raakten twee miljoen mensen ontheemd in Darfur. Meer dan 200.000 van hen vluchtten naar buurland Tsjaad, blijkt uit informatie van de Verenigde Naties. Over het aantal doden bestaan geen betrouwbare cijfers. In informele statistieken wordt het aantal op 300.000 geschat.

Een van de nieuwe vredesonderhandelaars, Mariam Abdalla Omar, is een strijdvaardige 55-jarige dame die een beetje mank loopt. Geen aangeboren afwijking, maar een ongemak dat werd veroorzaakt door een kogel die haar rechterbeen doorboorde tijdens een gevecht met de Janjaweed, de Arabische milities. De Janjaweed worden beschuldigd van etnische zuiveringen onder de Afrikaanse bewoners van Darfur.

Ik ben bij de rebellenbeweging gegaan uit woede, zegt Omar. Mijn man is door het leger vermoord. Ze hebben eerst met messen op zijn hele lichaam ingehakt, voordat ze hem vermoordden. Ik bleef achter met vijf kinderen en moest daarnaast zorgen voor acht andere kinderen wiens ouders vermoord waren, vertelt ze emotioneel.

Omar verwierf een belangrijke positie binnen de SLM/A, een van de twee rebellenbewegingen die in Darfur tegen het leger en de Janjaweed vechten. Ondanks haar gewelddadige verleden wil ze wil zich nu echter volledig inzetten voor vrede. Ze is een van de vier vrouwen die de SLM/A afvaardigde naar de nieuwe ronde vredesbesprekingen die 21 november begonnen in Abuja.

De vier kregen begin december gezelschap van vijftien activisten uit Darfur die tijdens de vredesbesprekingen aandacht willen vestigen op vrouwenrechten. De vijftien vrouwen, die tot geen van de vechtende partijen behoren, kregen deze week de gelegenheid hun aanbevelingen te presenteren.

Vrouwen kunnen op deze manier bijdragen aan de vrede in Darfur, zegt Nyaradzai Gumbonzvanda van het VN-Ontwikkelingsfonds voor Vrouwen (UNIFEM). Dat is iets positiefs, ondanks het de verwoestingen die de oorlog in hun leven heeft aangericht.

Tijdens de huidige onderhandelingsronde worden kwesties als verdeling van welvaart en macht en veiligheid besproken. Vooral de veiligheid in Darfur baart de vrouwen zorgen. Pas na een tweezijdig staakt-het-vuren kunnen we voor burgers, in het bijzonder vrouwen, een veilige situatie creëren, zegt Neimat Adam Ahmadi van de SLM/A. Vrouwen worden zowel in als buiten de kampen verkracht, als ze hout of water gaan halen. Het aantal verkrachtingen neemt volgens haar toe tijdens aanvallen van de strijdende partijen.

Inmiddels gaan ook stemmen op voor meer vrouwelijke inbreng in AU-missie die belast is met het beschermen van de mensenrechten in Darfur. Vrouwen willen zich graag inzetten voor het beschermen van de mensenrechten van burgers en in het bijzonder die van vrouwen, zegt Halima Hasaballa, een van de vrouwen uit de overheidsdelegatie. Zij hebben het zwaar te verduren in Darfur.

De missie van de Afrikaanse Unie in Darfur (AMIS) telt 7.000 militairen. Volgens analisten is dat te weinig om het hele gebied, dat zo groot is als Frankrijk, te controleren. Hoewel er voorzichtige hoop is op een duurzaam vredesakkoord voor Darfur, blijft het onduidelijke wanneer de moordpartijen ophouden. Als je te snel vrede sticht, dan houdt die geen stand, zegt Ibok. We kunnen er het beste de tijd voor nemen. (JS)