VN vergeten oude streken van Birmese junta

Bans optimisme was het gevolg van de toestemming van sterke man Than Shwe om buitenlandse hulpverleners toe te laten in het land. Het was op zich al opmerkelijk dat de 75-jarige generaal toestemde in een gesprek met de Secretaris-Generaal. In de eerste dagen na de cycloon had hij zelfs geweigerd om een telefonisch gesprek te voeren.
Ban is dan ook erg tevreden met de doorbraak, net als internationale hulporganisaties zoals Artsen Zonder Grenzen, die de voorbije weken geen toegang kregen tot de getroffen Irrawaddy-delta.
Waarnemers temperen dat enthousiasme en wijzen erop dat het niet de eerste keer is dat de junta dergelijke positieve signalen uitzendt. De generaals deden dat pas nadat ze bakken kritiek over zich heen kregen uit het Westen.
“Ze hebben eerder al toegevingen gedaan nadat ze in de problemen kwamen”, zegt Aung Naing Oo, een Birmees politiek analist die in ballingschap in Thailand leeft. “Het is een manier om de internationale kritiek te doen verstommen. Nu zien we precies hetzelfde opnieuw gebeuren. Het is nog maar de vraag Than Shwe zijn beloftes zal houden.”

Recidivist

Vorig jaar nog volgde de junta dezelfde strategie na het internationale protest tegen de brutale onderdrukking van het monnikenprotest. Toen ging Than Shwe akkoord om de VN-gezant Ibrahim Gambari verschillende keren te ontmoeten om te praten over meer democratie. Maar zodra de internationale aandacht voor Birma verminderde, verbrak het regime de beloftes die het aan de gezant had gedaan.
Sinds 1990 heeft de Birmese junta al zes keer VN-gezanten op die manier behandeld. De generaals kalmeren de internationale gemeenschap keer op keer met verzoenende signalen om zich vervolgens opnieuw vijandig op te stellen. Dat gebeurde ook naar aanleiding van het huisarrest van oppositieleidster Aung San Suu Kyi. Na protest uit het Westen maakte de eerste minister, generaal Khin Nyunt, plannen bekend voor een stappenplan naar de democratie. Maar in de praktijk kwam daar weinig van terecht en Suu Kyi bleef onder huisarrest.

Grondwet

De junta stelde een nieuwe grondwet voor als onderdeel van dat stappenplan, maar die wordt door analisten als een farce afgedaan. De tekst doet eigenlijk niets meer dan de macht van de junta bestendigen.
Ook het referendum dat deze maand gehouden werd om de grondwet te laten goedkeuren door de bevolking, is niets meer dan een democratisch schaamlapje. Er was in de media geen ruimte voor afwijkende meningen en wie campagne voerde tegen de grondwet kon zich verwachten aan een tijdje in de cel. De uitslag, een goedkeuring door 92,4 procent van de bevolking, voedt de geruchten dat de junta de verkiezingen gemanipuleerd heeft.
“Dit regime kiest altijd voor de gemakkelijke uitweg als het onder druk komt”, zegt Debbie Stothard van ALTSEAN, een regionale mensenrechtenlobby. “De VN mag niet in de val trappen en de verwachtingen ten aanzien van Birma verminderen. Dat is precies wat het regime wil.”