Veelgestelde vragen over het Tiananmenprotest

Wat gebeurde er op het Tiananmenplein?

Twintig jaar geleden stroomden duizenden studenten samen op het Plein van de Hemelse Vrede (het Tiananmenplein) om te protesteren tegen de Chinese Communistische Partij. De protesten begonnen al op 17 april. Toen legertanks op 3 en 4 juni naar het centrum oprukten, vielen honderden doden onder de studenten. De ordediensten schoten op ongewapende burgers en studenten. Het was het grootste protest sinds de Chinese revolutie in 1949.

Welke rol speelde Zhao Ziyang?

De hervormingsgezinde leider van de Communistische Partij, Zhao Ziyan, werd afgezet omdat hij het militair ingrijpen tegen ongewapende studenten op het Tiananmenplein had afgekeurd en op 19 mei met een megafoon de betogers had toegesproken. Een dag na zijn toespraak werd de krijgswet afgekondigd en werd Ziyang onder huisarrest geplaatst. Bij zijn overlijden in 2005 repten de staatsradio en -televisie met geen woord over zijn dood.

Wie is tankman?

De anonieme student werd wereldberoemd toen hij op 5 juni een colonne tanks tegenhield in de buurt van het Tiananmenplein. Foto’s van het geweldloos verzet van de man groeiden uit tot een symbool van het studentenprotest in Peking. Zijn identiteit kon nooit achterhaald worden, noch wat er met hem gebeurde na het protest.

Hoeveel slachtoffers vielen er?

Het officiële dodental dat de Chinese overheid bekendmaakte was 241, waaronder ook soldaten, en 7.000 gewonden. Maar wellicht licht het dodental een pak hoger.

Zitten er nog studenten achter de tralies?

Volgens verschillende ngo’s zitten nog altijd 20 tot 200 mensen achter de tralies die deelgenomen hebben aan de protesten. De Chinese overheid zelf maakt geen cijfers bekend daarover. Volgens Amnesty International moet de Chinese overheid alle gevangenen van het Tiananmenprotest meteen vrijlaten.

Hoe reageert de Chinese overheid op de verjaardag?

In aanloop naar de verjaardag heeft de Chinese overheid verschillende internetsites afgesloten. De maatregelen gingen dinsdag in. Sites zoals Twitter, Flickr en de e-mailservice Hotmail gingen als eerste uit de lucht. De sites van Life Journal en de blogdienst Spaces verdwenen iets later. De censuurmaatregelen blijven niet beperkt tot het internet. Het nieuwskanaal van de BBC werd uit de ether gehaald toen er nieuws werd uitgezonden over de verjaardag, en buitenlandse filmploegen mogen het plein niet op.

Is een dergelijk protest nog mogelijk?

Veel jonge Chinezen zijn meer bezig met geld verdienen dan met het gebrek aan democratie. Maar de groeiende werkloosheid en weinig rooskleurige economische vooruitzichten zorgen opnieuw voor onrust. Pas afgestudeerde universiteitsstudenten raken niet aan een job. Uit vrees voor de groeiende onvrede hebben de Chinese leiders aangekondigd dat ze de volledige studiekosten terugbetalen als de afgestudeerde een baan aanvaardt in afgelegen, onderontwikkelde regio’s in het centrum en westen van het land. Het protest van 1989 begon eveneens als gevolg van de economische problemen en breidde zich uit tot eisen voor democratie en politieke verandering.