Tsunami overheerst conferentie kleine eilanden

De deelnemers aan de conferentie zijn het erover eens: een goed waarschuwingssysteem voor de regio van de Indische Oceaan had duizenden levens kunnen sparen. Het slotdocument van de conferentie zal een plan bevatten dat een antwoord biedt op de blijvende tsunamidreiging. Daarover zijn zowel de ontwikkelingslanden als de donorlanden het na overleg achter gesloten deuren eens geworden. Een akkoord over een waarschuwingssysteem voor de Indische Oceaan kan meteen verder uitgewerkt worden op de Wereldconferentie over Rampenvermijding die op 18 januari in het Japanse Kobe van start gaat.

De secretaris-generaal van de conferentie, Anwarul K. Chowdhury, vindt dat alle betrokken landen daarnaast meteen al een netwerk kunnen opzetten dat de gegevens van nu al bestaande veiligheidssystemen doorstuurt naar contactpunten in alle landen die bedreigd worden door vloedgolven. Met dat netwerk hadden we ook duizenden mensen kunnen redden, denkt Chowdhury.

De Malediven zijn het zwaarst getroffen land uit de groep van de kleine eilandstaten. President Maumoon Abdul Gayoom riep in een boodschap aan de conferentie op een wereldwijd partnerschap op te richten om te vermijden dat de grillen van de natuur van nog meer mensen milieuvluchtelingen maken. Volgens Gayoom heeft de ramp op zijn archipel voor meer dan 760 miljoen euro schade aangericht. Daarin zijn langetermijngevolgen van de toetakeling van de vegetatie en de vervuiling van zoetwatervoorraden nog niet meegeteld.

Mauritius, dat verder westwaarts in de Indische Oceaan ligt, werd perfect beschut door de koraalriffen die rond het eiland liggen. Dat is een argument om te investeren in de bescherming van die natuurlijke afweergordels.

Maar de eilandstaten willen niet alleen over de ramp van tweede kerstdag praten. Ze hopen dat de deelnemers aan de conferentie het tegen dinsdagavond eens worden over twee cruciale thema’s: handel en klimaatverandering. Dat zou de weg vrijmaken voor een stevige slotverklaring en voldoende ontwikkelingshulp om alle plannen te realiseren die al in 1994 werden gesmeed bij een eerdere conferentie over de eilandstaten.

De meeste arme eilandstaten raken in toenemende mate economisch gemarginaliseerd. Ze liggen te ver van de grote markten en halen meestal de kritische massa niet om op eigen kracht te innoveren en snel te groeien. Door de verdere liberalisering van de wereldhandel spelen veel eilanden ook langzaam maar zeker de preferentiële handelsvoorwaarden kwijt die ze in de rijke landen genoten. De VN-Conferentie over Handel en Ontwikkeling (Unctad) rekent voor dat het aandeel van de 37 arme ontwikkelingseilanden in de wereldhandel is teruggelopen van 0,4 procent in 1980 tot 0,2 procent in 2000.

De strijd tegen de klimaatverandering vormt een tweede aandachtspunt voor de kleine eilandstaten. Bij hen zal de stijgende zeespiegel het eerst voor problemen zorgen, terwijl arme eilanden ook bijzonder kwetsbaar zijn voor de frequente tropische stormen die de opgewarmde toekomst waarschijnlijk brengt.

Om iets in beweging te brengen op die twee vlakken, hebben de eilandstaten hulp nodig. De donorlanden maakten de beloften niet waar die ze daarover op de vorige conferentie over de eilandstaten in 1994 deden. Nu mikt de internationale gemeenschap op partnerships, waaraan naast regeringen ook bedrijven en niet-gouvernementele organisaties zouden deelnemen. (PD/MM)