Traditionele drugsbaron krijgt concurrentie van yup

Een van die nieuwe drugsbaronnen is Mexicaan Ricardo García Urquiza, die deze week werd gearresteerd door Mexicaanse federale agenten. García, die dankzij zijn academische opleiding de bijnaam ‘de doctor’ kreeg, leek een gewone zakenman die woonde in betere middenklasse-wijk van Mexico-Stad. Hij bewoog zich zonder bodyguards en leidde een zo onopvallend mogelijk leven.

Volgens de Mexicaanse autoriteiten is García een van de belangrijkste leiders van het Juárez-kartel, een verzameling drugsbendes die naar schatting maandelijks zo’n vijf ton cocaïne vervoeren. Hij stond aan het hoofd van een handel waarin 600 miljoen dollar per jaar omging. Een deel van die inkomsten vloeide via verschillende kanalen terug naar zijn partners in Colombia, waar de meeste cocaïne vandaan komt die in de Verenigde Staten verkocht wordt.

De cocaïne werd met schepen vanuit Colombia vervoerd naar de Galapagos Eilanden, voor de kust van Ecuador. Van daaruit gingen de transporten naar Mexico en de VS. Zo nu en dan werden alternatieve routes in het Caribische gebied gebruikt. Een deel van de drugs en de drugsopbrengsten bleef achter in Belize, Costa Rica, El Salvador, Guatemala, Honduras, Nicaragua en Venezuela.

García is een nieuw type drugsbaron. Een goed opgeleide professional die niet opvalt, niet met dure auto’s pronkt en zich overal vrij kan bewegen, aldus procureur-generaal Daniel Cabeza de Vaca. Uit onderzoek die de afgelopen jaren werden uitgevoerd, bleek dat in de meeste Latijns-Amerikaanse landen een verschuiving gaande is. De traditionele, gewelddadige en pronkzieke drugsbaron is aan het uitsterven en maakt plaats voor de onopvallende professional.

Het zijn echter vooral de oude drugsbazen, veelal afkomstig van het platteland, die nog steeds de krantenkoppen beheersen. Ze worden continu geassocieerd met geweld en moord, tarten de autoriteiten openlijk en spreiden hun luxe tentoon. Ze laten zich zelfs fotograferen op feestjes, zegt onderzoeker Raquel Paredes van de Nationale Autonome Universiteit van Mexico (UNAM).

García en zijn netwerk, inclusief accountants en een heel scala aan andere medewerkers, pakten het zakelijker en voorzichtiger aan. Volgens Cabeza de Vaca zorgde die aanpak ervoor dat het Juárez-kartel kon uitgroeien tot een van de belangrijkste drugsgroothandels in ons land.

Het Juárez-kartel werd tot 1997 geleid door Amado Carrillo, die bekend stond als de Heer van de Lucht omdat hij de drugs per vliegtuig transporteerde. Carrillo overleed tijdens een operatie waarbij hij door plastische chirurgie zijn uiterlijk wilde laten veranderen. Hoewel zijn dood de macht van het netwerk korte tijd ondermijnde, werd die snel hersteld door andere leden van de Carrillo-familie en García.

Met García brak een nieuw tijdperk aan in de drugshandel. De oude Mexicaanse drugsbazen zijn bijna allemaal dood of ze zitten in de gevangenis. Hetzelfde geldt voor andere landen in de regio. Legendarische figuren als Bolivia’s Roberto Suárez Gómez, die ooit aanbood om de buitenlandse schuld van zijn land af te betalen, en de beroemde Colombiaanse drugskoning Pablo Escobar, verdwenen van het toneel.

Een van de weinige overlevenden van de ‘oude school’ is de Mexicaan Joaquín El Chapo Guzmán. Hij werd in 1993 gearresteerd en zat zeven jaar vast totdat hij in 2001 uit een strengbeveiligde inrichting ontsnapte. Hij is nu een van de meest gezochte figuren van Mexico.

Sinds 2001 werden in Mexico 98.000 mensen gearresteerd voor drugssmokkel, waaronder enkele drugsbazen. Desondanks is de illegale handel niet of nauwelijks afgenomen. Volgens Paredes zal de drugsoorlog nooit gewonnen worden, tenzij het gebruik van drugs deels gelegaliseerd wordt. Maar gedeeltelijke legalisering als middel om de smokkel en het bijbehorende geweld te bestrijden, is voor de regering van president Vicente Fox, net als andere regeringen in Latijns-Amerika en het Caribische gebied, onbespreekbaar. (JS/PD)