Tanzaniaanse boeren en herders vechten om water

De laatste tien jaar komen steeds meer Maasai-herders uit de noordelijke regio’s Moshi en Arusha naar het Panganibekken, in het noordoosten van het land. Met tienduizenden stuks vee gaan ze op zoek naar water en graasland.

De plaatselijke bevolking zegt dat er de laatste zes maanden voortdurend spanningen zijn tussen boeren en herders. Het laatste zware incident deed zich voor in augustus, in Makenya, een dorp van 600 mensen op 20 kilometer van de stad Pangani.

Vier doden

Volgens bewoners ontstond een gevecht tussen boeren en herders toen de Maasai de waterinstallatie van het dorp probeerden over te nemen om hun vee te drinken te geven. De herders werden verdreven. Er is geen sprake van doden.

Gevechten in een ander dorp, Mbuguni, twee jaar geleden, kenden wel een dodelijke afloop. Vier boeren werden gedood toen ze vee van de Maasai probeerden tegen te houden dat hun maïsvelden vertrappelde.

In de regio van het Panganibekken, 48.000 vierkante kilometer groot, wonen 3,4 miljoen mensen. Daarvan hangt 80 procent af van kleinschalige landbouw.

87.000 koeien

De Maasai trekken uit hun eigen streek weg omdat er water te kort is door overmatig watergebruik en overbegrazing, zegt Hafsa Mtasiwa, districtscommissaris voor Pangani. De laatste drie jaar alleen kwamen 3.000 herders met 87.000 koeien en 98.000 geiten naar het Panganibekken.

Door een slechte coördinatie tussen de regionale overheden is de regering er niet in geslaagd de grote migratie in te dammen, zegt ze. “Dit is een zeer complex probleem, dat alleen met een algemene consensus tussen de rivaliserende groepen kan worden opgelost. Je kunt die veehoeders niet zomaar wegjagen. We moeten hen bewust maken van de noodzaak om de rechten van anderen te respecteren.”

Minder neerslag

De laatste tien jaar is de hoeveel neerslag in veel delen van het Panganibekken drastisch gedaald, blijkt uit cijfers van het Meteorologisch Agentschap (TMA) van Tanzania. Bepaalde zones zagen de regen halveren in die periode.

“De impact van de klimaatwijziging is moeilijk te voorspellen, want ze verandert van tijd tot tijd”, zegt TMA-directeur Agnes Kijazi. “Het kan met droogte beginnen en dan plotseling naar overstromingen overschakelen.”

Het weinige water wordt gebruikt voor irrigatie en stroomopwekking. “De rivier is zijn vroegere glorie helemaal kwijtgespeeld”, zegt Fundi Mhegema, een inwoner van Buyuni. “Sommige vissoorten zijn verdwenen. Het is verschrikkelijk.” 

Zeer egoïstisch

“We hebben al nachten niet geslapen op zoek naar water voor ons vee”, zegt Vincent Ole Saidim, een jonge Maasai die nu in het Panganibekken woont. “We hebben al zoveel koeien verloren. De mensen hier zouden begrip moeten tonen voor onze situatie.”

Maar de plaatselijke boeren klagen over de grote hoeveelheid koeien en geiten die hun velden binnentrekken en gewassen en irrigatie-infrastructuur vernietigen. “Die Maasai zijn zeer egoïstisch, ze denken altijd dat ze gelijk hebben, ook wanneer ze het leven van anderen kapot maken”, zegt Mwasiti Isinika, een boer in Pangani. “Ik kan hen niet hebben, ze moeten terug naar waar ze thuishoren.”

Volgens Pius Yanda, hoogleraar aan de Universiteit van Dar es Salaam en lid van het VN-klimaatpanel, worden tegen het einde van deze eeuw een temperatuurstijging van 1,8 tot 3,6 graden Celsius en een verdere daling van de neerslag verwacht in het Panganibekken.