Stroompannes remmen herstructurering elektriciteitssector af

De grote elektriciteitspannes die eerder dit jaar de VS, Canada, Groot-Brittannië en Italië troffen, zijn ook in China niet meer denkbeeldig. Deze zomer kregen 16 van de 31 Chinese provincies en regio’s met langdurige stroomonderbrekingen af te rekenen. Ook industriële centra als Sjanghai, Jiangsu and Zhejiang werden getroffen. Maar het zijn vooral de alarmerende voorbeelden uit de VS en Groot-Brittannië die de verantwoordelijken voor het Chinese elektriciteitsnet de koppen nu bij elkaar doen steken.

China heeft plannen om de overheidsmonopolies in de stroomsector af te schaffen, en heeft daartoe de herstructurering van de elektriciteitssector in VS en van Groot-Brittannië als model voor een mogelijke aanpak bestudeerd. China staat in de stroomsector voor een nog veel grotere uitdaging dan de industrielanden. In geen enkel ander land groeit het stroomverbruik sneller. De Chinese economie deed in het eerste semester van dit jaar een groei van 8,2 procent optekenen, maar het stroomverbruik steeg met 15,43 procent. Economen vrezen dat stroomtekorten in de nabije toekomst een rem kunnen zetten op de Chinese groei.

Wat we hebben geleerd uit de stroompannes in het buitenland is dat we de uitbouw van een nationaal stroomnet moeten versnellen, de transmissie van elektriciteit beter moeten controleren en voldoende veiligheidsmaatregelen moeten treffen, verklaarde Li Yanmeng, de adjunct-directeur van de State Power Grid Corp - een onderdeel van het centrale openbare energiebedrijf SPC - onlangs op een workshop voor ondernemers in Sjanghai. Dat klinkt logisch. Maar Peking weet opeens niet meer zo zeker welke richting het de sector daartoe moet uitsturen. De vraag is welke invloed de hervorming van de stroomsector zal hebben op de veiligheid van de stroomvoorziening, merkte Zhang Guobao, de ondervoorzitter van de Staatscommissie voor Ontwikkeling en Planning tijdens dezelfde vergadering op.

De staatsonderneming SPC, die de helft van alle centrales en bijna het hele Chinese net in handen heeft en met een omzet van 104 miljard euro een van de laatste bastions van de Chinese planeconomie is, zal volgens de beslissing van december vorig jaar worden opgedeeld in vijf bedrijven die stroom produceren en twee distributiemaatschappijen. Er zouden ook zes regionale stroommarkten worden geschapen waar vrije concurrentie mogelijk is. Tot hiertoe was de Chinese stroommarkt opgedeeld onder provinciale staatsmaatschappijen. Deze lente werd een Openbare Toezichtscommissie voor de Elektriciteit opgericht die de hervorming in goede banen moet leiden. Dat orgaan maakte meteen ambitieuze plannen bekend om de productie en distributie van stroom uit elkaar te halen. In het oosten en het noordoosten van China werden experimenten opgezet met stroomproducenten die nu met elkaar moeten concurreren om hun stroom aan de uitbaters van het lokale net te verkopen. Dat zou de prijzen moeten doen dalen. In het verleden had de State Power Corp de neiging bij voorkeur stroom te kopen bij zijn eigen centrales en goedkopere alternatieven gewoon te negeren.

Eerst leek het dat hervorming van de stroomsector nu gauw op snelheid zou komen. Deze lente is in China immers een nieuwe regering onder president Hu Jintao aan de macht gekomen, en daardoor zijn oude leiders als Li Peng die belangen hebben in de stroomsector en de veranderingen tegenhielden, naar de achtergrond verdwenen. Maar het afschrikwekkende nieuws over de grote stroompannes in de VS en Groot-Brittannië heeft de regering nu blijkbaar tot een voorzichtigere aanpak aangezet.

De experimenten met de vrijmaking van de stroommarkt in Oost-China zijn voorlopig opgeschort, en er is niet aangekondigd wanneer ze hervat zullen worden. Het project in Noordoost-China loopt nog, maar de verantwoordelijken klagen dat het moeilijk is de provincies ertoe te overhalen voor de goedkoopste leveranciers te kiezen. Plaatselijke bestuurders blijven in veel gevallen vasthouden aan lokale producenten.

Ook bij de integratie van de regionale netten tot één nationaal stroomnet, het uiteindelijke doel van de herstructurering, worden nu vraagtekens geplaatst. De voordelen van een geïntegreerd en groter net zijn duidelijk, maar er zijn ook nadelen, zegt Wang Jiuling, adjunct-directeur van de China South Grid Corp. Als er zich een panne voordoet die niet onmiddellijk kan worden verholpen, kan er veel meer schade worden aangericht en kan de stroomuitval veel langer duren.

Voorlopig probeert de Chinese regering dreigende stroomtekorten dan maar tegen te gaan door genoeg reserves in te plannen. In mei keurde de Staatsraad de bouw van 12 nieuwe centrales goed, een investering van 51,2 miljard yuan (5,37 miljard euro). De nieuwe centrales zullen een totaal vermogen van 25 gigawatt hebben. Die capaciteit komt bovenop de enorme hoeveelheden stroom die de Drieklovendam zal leveren als die in 2009 helemaal klaar is. Het gevaar van die aanpak is dat China opeens met overcapaciteit kan opgezadeld zitten als de economie het slechter begint te doen of overschakelt op energiezuinige technieken.