Stoppen Obama en McCain de nucleaire wapenwedloop?

Wade Boese bespeurt een nieuwe toon in de campagne voor de Amerikaanse presidentsverkiezingen. Hij is onderzoeksdirecteur van de Arms Control Association in Washington en ziet dat de oproepen voor een kernwapenvrije wereld van oud-gedienden zoals Henry Kissinger, een jaar geleden, navolging krijgen. “Beide kandidaten hebben de juiste dingen gezegd”, al blijft het spannend of ze zich straks niet laten afleiden door andere, urgentere thema’s, zegt Boese.
“We hebben tegenwoordig duizenden kernkoppen opgesteld”, zei de Republikeinse kandidaat John McCain in mei. “Het is mijn hoop om dat aantal zo snel mogelijk sterk te verminderen.” En Obama zei een jaar geleden: “Ik denk dat we een ernstige fout zouden maken als we kernwapens gebruikten, in welke situatie dan ook - als er burgers bij betrokken zijn.” Waaraan hij direct toevoegde: “Schrap dat laatste maar. Er is geen discussie over kernwapens.”

Brede frustratie

Een andere analist, David Culp, voorziet eveneens een fundamentele beleidsverandering, wie er ook president wordt in november. “Er is een breed gevoelde frustratie met het beleid van Bush. Ze hebben het gevoel dat ze te ver zijn gegaan, dat het de Amerikaanse positie in de wereld heeft verzwakt.”
Beide kandidaten zijn voor het Nucleaire Nonproliferatieverdrag, een verdrag dat de verspreiding van kernwapens moet tegengaan, en voor meer steun aan het IAEA, het Internationale Atoomagentschap, om dat verdrag te implementeren. Beiden zijn het oneens met het plan van Bush om het Wapenbeheersingsverdrag met Rusland in 2009 te laten aflopen. De Russen willen graag een vermindering van de massa’s kernkoppen die aan beide zijden op de tegenpartij staan gericht.
Het venijn zit ‘m echter in de details, waarschuwt Culp, die vertegenwoordiger is van de pacifistische Quakers. De uiteindelijke beslissingen moeten worden genomen door de minister van Defensie, en veel hangt af van de staf die hij of zij meebrengt. Dan verwacht Culp meer van de Democraten: “Ik weet dat zij een heel scherpe reductie in het strategische arsenaal willen.”
Er zijn meer verschillen. De Democraten willen het raketarsenaal met de helft verminderen, terwijl McCain en de Republikeinen het aan de legerleiding willen overlaten “hoever we moeten gaan”. McCain stemde in 1999 tegen het verdrag om nucleaire proeven te verbieden (CTBT), terwijl dat verdrag voor Obama juist prioriteit heeft. McCain, die lang in de wapencommissie van de Senaat heeft gezeten, steunt het controversiële raketschild in Oost-Europa, terwijl Obama “sceptisch” is.

First-strike

Ook de harde opstelling van Amerika inzake het recht op first-strike, het recht om als eerste naar nucleaire wapens te grijpen, lijkt te veranderen. Amerika vond, tegen de zin van de Europese NAVO-partners in, dat er een kernaanval mocht worden voorbereid op landen die massavernietigingswapens bezitten en een kernmacht dreigen te worden. Onder Clinton werd dat nog gezien als “laatste redmiddel”, maar Bush maakte het tot speerpunt van zijn strategie.
Culp vindt het hoopgevend dat het Congres de financiering van nieuwe, zwaardere kernwapens, zoals de “bunker buster” die de ondergrondse nucleaire faciliteiten van Iran zou kunnen vernietigen, heeft afgewezen, en hoopt dat er vanaf 2009 ook in het Witte Huis een nieuwe wind gaat waaien.