Stemrecht voor Marokkanen in buitenland: kwestie van willen of kunnen

Koning Mohammed VI drukte vorig naar nog hoogstpersoonlijk de wens uit dat
de drie miljoen Marokkanen in het buitenland in 2007 zouden kunnen gaan
stemmen en zich kandidaat stellen. Het ministerie van Binnenlandse Zaken
liet drie maanden geleden een tegengesteld geluid horen, daarbij gesteund
door de meerderheidspartijen. In de regering staat minister Nouzha
Chekrouni, bevoegd voor burgers in het buitenland, alleen met haar voornemen
te zorgen voor “transparante en democratische participatiemogelijkheden”
voor een bevolking van dertig miljoen.

Insiders spreken van een Frans rapport over islamitische activiteiten, dat
de Marokkaanse regering zou afraden kieskringen te creëren in het
buitenland. De Marokkanen in de diaspora zouden immers meer dan andere
bevolkinggroepen geneigd zijn hun stem te geven aan fundamentalistische
partijen. De enige islamitische partij die deelneemt aan de verkiezingen is
de Partij voor Rechtvaardigheid en Ontwikkeling (PJD). De formatie bezet 42
van de 325 parlementszetels en wordt als redelijk gematigd beschouwd.

Volgens een anonieme regeringsbron staan niet politieke, maar praktische
overwegingen de participatie van kiezers in het buitenland in de weg. Er zou
niet genoeg tijd meer zijn om kieskringen te creëren in de landen met
Marokkaanse immigranten. “Daarbij komt dat sommige Europese landen
weigerachtig staan tegen zo’n operatie op hun grondgebied”. “Tijd is het
enige probleem” beaamt Ahmed Ghayet, voormalig raadgever bij het Franse
ministerie van Tewerkstelling en Solidariteit. “Ik ken de Franse situatie
goed en we zijn niet klaar voor zo’n grootschalige operatie”.

De reacties van Marokkanen in Europa variëren tussen verontwaardiging en
onverschilligheid. In Frankrijk mobiliseert de organisatie “al Wasl” (de
Keten) voor deelname aan de verkiezingen. In België is er weinig interesse
voor de verkiezingen in Marokko, meent Mohammed Shakar van de Belgische
Federatie van Marokkaanse verenigingen. “Slechts een klein groepje mensen
weet dat er volgend jaar verkiezingen zijn”. Shakar ziet vooral
organisatorische problemen. Of zijn landgenoten in Europa eerder op
fundamentalistische partijen zouden stemmen weet hij niet: “Ik kan niet in
de hoofden van de mensen kijken”.

Volgens de Oostenrijkse academicus Hamid Lechab minachten Marokkanen in het
buitenland de politieke partijen van hun land, in het bijzonder de partijen
aan de macht. “De diaspora voelt zich in de steek gelaten, maar dat maakt
van haar nog geen broeihaard van moslimfundamentalisme”. Steeds meer
Marokkanen gaan zich bezighouden met de politiek van hun nieuwe thuisland.
“Wanneer Marokko ons de rug toedraait, doen wij hetzelfde,” zegt Lechab.