Regering mag documenten over energiebeleid geheim houden

Een federale rechtbank in Washington DC verklaarde de zaak die was aangespannen door milieuorganisatie de Sierra Club en Judicial Watch, een conservatieve groepering, deze week niet-ontvankelijk. Volgens de twee organisaties hebben Kenneth Lay, destijds voorzitter van het failliet verklaarde energiebedrijf Enron, en andere CEO’s en lobbyisten aanzienlijke invloed gehad op de commissie die de nieuwe wetgeving moest ontwerpen.

De commissie, met Cheney als voorzitter, bracht destijds adviezen uit die de energiesector als muziek in de oren klonken. Energiebedrijven moesten een belastingverlaging krijgen en moesten in beschermde gebieden naar olie en gas kunnen boeren, zo klonk het in het aanbevelingsrapport van de commissie. De commissie pleitte ook voor een versoepeling van de wetgeving ten aanzien van kernenergie. Het rapport was de basis voor de wetgeving die momenteel ter goedkeuring bij het Congres ligt.

De rechtbank verklaarde deze week echter dat het recht van het Witte Huis op vertrouwelijkheid zwaarder weegt dan het recht van het publiek op informatie. Met de uitspraak komt een einde aan een al vier jaar slepende juridische strijd met als inzet meer inzage in de werkwijze van werkgroepen die de president adviseren in belangrijke kwesties.

De rechtbank verklaarde dat de regering het recht heeft om vertrouwelijk advies in te winnen bij particuliere partijen, zonder dat zij officieel lid zijn van een commissie. Die consultaties vallen niet onder de wet die vrijheid van informatie garandeert.

Volgens de Sierra Club en Judicial Watch heeft Cheney, als oud-topman van energie- en constructiebedrijf Halliburton, tijdens het consultatieproces burgerbewegingen en milieuorganisaties uitgesloten. De kwestie raakte bovendien omgeven door politieke intriges. Rechter Antonin Scalia van het Hooggerechtshof ging met Cheney een partijtje jagen toen de zaak in behandeling was bij het hof. Dat besloot later om de zaak terug te verwijzen naar een federale rechtbank, terwijl Scalia weigerde zich terug te trekken en het besluit over te laten aan de andere acht rechters.

Lay, oud-topman van Enron, zorgde voor een rel toen bleek dat Cheney persoonlijk met hem gesproken had. De vraag rees in hoeverre de regering Lay de hand boven het hoofd heeft gehouden bij de politieke en financiële schandalen die het bedrijf uiteindelijk nekten. Het Congres gaf de contacten tussen Cheney en Lay pas toe nadat Enron failliet was gegaan. Enron betaalde flink mee aan de verkiezingscampagne van de Republikeinen. De energiecommissie van Cheney sprak zes maal met afgevaardigden van Enron.

Een dag na een persoonlijke ontmoeting met Lay, verklaarde Cheney dat de regering-Bush geen maximumprijs zou instellen voor benzineverkoop via de groothandel in Californië. Dat leidde tot een van de grootste energiecrises in Californië en andere staten in het westen van Amerika. Het feit dat de prijzen kunstmatig hoog werden gehouden wordt aangeduid als de hoofdreden voor de massale blackouts. (JS/MM)