Rechtzaak tast grenzen van persvrijheid in Ethiopië af

Mesfin Negash, hoofdredacteur van het weekblad Addis Neger, citeerde vorige maand de uitlatingen van de advocaat van Tewodros Kassahun, een zanger die beter bekend is als Teddy Afro. De advocaat zij dat hij beroep zou aantekenen tegen de beslissing van de rechter die over de zaak van Afro oordeelt, en dat hij misschien zelfs een klacht zou indienen. De raadsman deed die uitspraken op zijn beurt in  naam van zijn cliënt. Afro wordt ervan beschuldigd een man te hebben gedood bij een ongeval met vluchtmisdrijf. Duizenden fans van Afro protesteerden omdat ze de klacht tegen hun idool politiek gemotiveerd vinden. De zanger hekelt in zijn muziek immers de mislukkingen van regeringen sinds de val van keizer Haile Selassie in 1974.

In een ongewone toepassing van het principe van “minachting voor de rechtbank” veroordeelde de rechter Mesfin tot één maand voorwaardelijk voor de publicatie van uitlatingen van de advocaat. Ook de advocaat zelf werd schuldig bevonden en zit een straf uit van één maand en 20 dagen. De rechter veroordeelde zowel de advocaat als het blad, omdat het artikel “minachting toont voor de grondwettelijke onafhankelijk van de rechtspraak” en bedoeld was om invloed uit te oefenen op het lopende Tewodros-proces.

Protest

Abiy Teklemariam, adjunct-hoofdredacteur van het weekblad Addis Neger, stelt in een e-mail dat het tijdschrift de veroordeling van hoofdredacteur Mesfin Negash zal aanvechten. De journalist had zijn oordeel gegeven in een zaak die nog hangende was, besliste het Hooggerechtshof.

“De rechtbank legt de lat in zijn argumentatie zo hoog dat het bijna uitgesloten wordt voor een journalist om over rechtszaak te berichten.”, stelt de krant in een persbericht. “Hopelijk legt de uitkomst van het beroepshof de beperkingen bloot van de vrije meningsuiting in het land.”

Als het Hooggerechtshof de zaak ontvankelijk verklaart, kan het voortaan bepalen of journalisten aansprakelijk zijn voor de boodschap die ze brengen, zelfs wanneer ze commentaar in de mond van een anonieme bron weergeven. De journalisten hopen op een andere uitslag, en een precedent dat ze wettelijke bescherming kan bieden. Het parlement heeft namelijk een strafwet goedgekeurd die er volgens waakhonden van de media op gericht is de pers te ringeloren.

“Ethiopische journalisten zijn omringd door vijandige instellingen – de regering, rechters en zakenlui”, meent Vincent Leonard, Afrika-directeur bij Reporters zonder Grenzen in Parijs. “De wet beschermt de persvrijheid niet en geeft zelfs wapens aan diegenen die de pers willen berispen.”

Strenge staatscontrole

De regering is bijzonder voorzichtig met vrijere media sinds enkele kranten in privéhanden zich schaarden achter het protest van de oppositie tegen vermaarde fraude bij de federale verkiezingen in 2005. Duizenden burgers werden toen opgepakt wegens verraad. Onder hen ook 15 journalisten, die vorig jaar allemaal vrijgesproken werden.

Bij het strenge optreden van de overheid werden 13 kranten en magazines gesloten, waarvan drie eigendom zijn van de grootste privé-uitgever van het land: Serkalem Publishing House. Dit jaar liet de regering nog twee tijdschriften uit de handel nemen door zich te beroepen op wetten tegen openbare ordeverstoring.

Ethiopië heeft één van de strengst gecontroleerde media ter wereld. De enige gratis televisiezender valt onder haar controle, internetsites worden regelmatig geblokkeerd en er zijn slechts een handvol private kranten. Staatsfunctionarissen beweren dat ze meer en meer opening geven aan de private media. Zij zien in de vorig jaar uitgereikte vergunningen van de eerste private radiostations het bewijs van deze vooruitgang.