"Pentagon trekt Buitenlandse Zaken steeds meer naar zich toe"

De dominante positie komt er niet enkel door de nieuwe militaire hulp en trainingsprogramma’s die door het Pentagon gecontroleerd worden, maar ook door de groeiende macht van de “combatant commanders”, topofficieren die de militaire operaties in hele regio’s overzien.
Zo stelt Southcom, het commando over militaire operaties in de Caraïben en Latijns-Amerika, bijvoorbeeld voor om voortaan alle betrokken agentschappen te coördineren, ook de civiele dus, om “tegemoet te komen aan alle uitdagingen die zich in de regio stellen.” De bevelhebber van Southcom, Admiraal James Stavridis beschreef de rol van zijn dienst eerder dit jaar als volgt: “We willen als een grote rol velcro zijn, waar andere agentschappen zich kunnen aan vastklitten om samen te doen wat gedaan moet worden in deze regio.”
Het nieuwe rapport werd opgesteld door het Washington Office on Latin America (WOLA), het Centre for International Policy (CIP), en het Latin America Working Group Education Fund (LAWG). Het beschrijft hoe de balans van de Amerikaanse invloed in Latijns-Amerika steeds meer overslaat van civiele naar militaire agentschappen.
Niet enkel Latijns-Amerika
Maar volgens de drie groepen is de situatie dezelfde in de rest van de wereld. “Onze organisaties focussen op Latijns-Amerika, dus we kunnen daar de meeste voorbeelden van geven,” stelt het rapport. “Maar de trend tast de hele buitenlandse politiek van de VS aan.” De organisaties roepen het Amerikaanse congres op om de controle opnieuw bij de civiele instanties te leggen, zoniet zal de “controle van de bevolking, van het congres en zelfs van de diplomatie verminderen, zullen de mensenrechten in gevaar komen en zal de macht van de VS enkel nog op militaire macht steunen”.
Het is niet het eerste rapport dat waarschuwt voor de toenemende militarisering van het Amerikaanse buitenlandse beleid. In mei 2007 publiceerde ook het Centre for Public Integrity (CPI) cijfers over de stroom van miljarden dollars naar projecten van het Pentagon die steun boden aan repressieve regimes zoals Pakistan, Djibouti, Oezbekistan, and Ethiopië. Stuk voor stuk projecten die het ministerie van Buitenlandse Zaken waarschijnlijk niet goedgekeurd zou hebben. Het CPI toonde aan dat het Congres weinig of geen overzicht had over de bestemming van veel militaire steun.
Ook het Government Accountability Office en zelfs de Senaatcommissie voor Buitenlandse Zaken (SFRC) maken zich steeds meer zorgen over de trend. Volgens het SFRC worden “de invloed en de operaties van het ministerie van Buitenlandse zaken overspoeld door de initiatieven van het Pentagon, dat over veel meer mankracht en middelen beschikt.”
De verschuiving is inderdaad deels te verklaren door het enorme verschil in middelen. Het Pentagon beschikt over een jaarlijks budget van 600 miljard dollar, meer dan alle andere buitenlandse strijdkrachten samen. Het ministerie van Buitenlandse Zaken moet het doen met amper 30 miljard dollar.
Het verschil in schaal kwam pijnlijk tot uiting in Irak, waar het Pentagon er zich over beklaagde dat Buitenlandse Zaken en andere civiele agentschappen niet genoeg personeel en expertise hadden om de heropbouw te coördineren. Als gevolg daarvan vloeiden miljarden dollars economische steun via het Militaire Ingenieurscorps, en niet via het Amerikaanse Agentschap voor Internationale Ontwikkeling (USAID).