Ontwikkelingslanden stevenen af op botsing met VN-secretariaat

Annan moet in duidelijke termen gezegd worden dat zijn job niet die van een CEO is en dat de VN niet gerund kunnen worden als een Amerikaans of multinationaal bedrijf, sneerde de voorzitter van de G77 tijdens een G77-bijeenkomst achter gesloten deuren vorige week. De Verenigde Naties bestaan uit 191 lidstaten, en allemaal hebben we een stem in de manier waarop ze geleid worden, vervolgde de Jamanicaanse VN-ambassadeur Stafford Neil.

De brief die de G77 en China nu sturen naar Jan Eliasson, de voorzitter van de Algemene Vergadering van de VN waarin alle 191 liststaten zetelen, is in diplomatieker taak opgesteld. Maar de boodschap blijft dezelfde.

VN-secretaris-generaal Kofi Annan heeft de oprichting voorgesteld van een nieuw ethisch bureau en een onafhankelijk toezichtcomité, in hoofdzaak om corruptie binnen de VN tegen te gaan. De voorstellen passen binnen de hervorming van het VN-secretariaat waarop vooral de Verenigde Staten aandringen. Het VN-secretariaat is beschuldigd van mismanagement van het budget van 68 miljard dollar voor het intussen opgeheven olie-voor-voedselprogramma in Irak. Annan wil bovendien een Rule of Law eenheid oprichten binnen het secretariaat en de relevantie van verschillende comités en VN-organen herbekijken.

Neil beschuldigt het secretariaat er impliciet van dat het probeert de twee comités te omzeilen die momenteel het meeste macht bezitten. Dat zijn het Vijfde Comité van de VN, dat belast is met administratieve en budgettaire zaken, en het Adviescomité voor Administratieve en Budgettaire Vraagstukken (ACABQ).

In de brief zegt hij dat de lidstaten een cruciale rol hebben te spelen in de oprichting van nieuw VN-organen. Het secretariaat zou voorzichtig moeten zijn bij de aanpak van zulke gevoelige kwesties, die gezien kunnen worden als een interventie in het intergouvernementele proces, schrijft hij. Volgens hem wekt Annans beslissing om door te gaan met de oprichting van een ethisch bureau ernstige bezorgdheid omdat het afwijkt van het akkoord dat de topbijeenkomst van wereldleiders in september bereikte. De verwachte procedure is dat alle details, niet alleen de budgettaire implicaties, voorgelegd worden aan de Algemene Vergadering.

De brief beklaagt er zich ook over dat het secretariaat begonnen is de VN-mandaten ouder dan vijf jaar te herbekijken, terwijl dit niet haar taak is maar weerom van de Algemene Vergadering en andere relevante organen. In een uithaal naar de invloed van de VS op de hervormingen, staat te lezen dat het “dit op een objectieve manier moet gebeuren en niet mag worden beïnvloed door nationale politieke agenda’s”.

Gezien er al diverse toezichtorganen bestaan binnen het VN-systeem, zou de oprichting van een onafhankelijk toezichtcomité niet alleen leiden tot overlappende mandaten, maar ook tot meer inefficiëntie en verwarring, vervolgt de brief.

Gevraagd naar zijn reactie, zegt AV-voorzitter Jan Eliasson dat de opvolging en uitvoering van slotdocument van de Wereldtop binnenkort voorziet in informele consultaties van de plenaire zitting van de Algemene Vergadering. Tijdens die consultaties zullen lidstaten de mogelijkheid hebben om een scala aan managementkwesties te bespreken, waaronder die uit in de brief van de G77 en China. Zoals ik heb gezegd tijdens de informele plenaire zitting van 7 november, is de rol van het Vijfde Comité en de ACABQ cruciaal voor het overwegen van zaken die binnen hun competentiegebied vallen, zegt hij. (ADR)