Ontwikkelingslanden starten nieuwe paringsdans

We moeten de eenheid en de solidariteit van de ontwikkelingslanden versterken. Dat is een noodzakelijke voorwaarde om de onderhandelingspositie van het Zuiden op internationale fora te verbeteren”, zegt Nassir Abdulaziz Al-Nasser, de permanente vertegenwoordiger van Katar bij de VN. De Katarese gastheren verwachten veel van de top.

In de economische relaties tussen ontwikkelingslanden wegen feiten stilaan zwaarder dan retoriek. Economische zwaargewichten als China, India en Brazilië blijven snel groeien. Daarenboven vordert de internationale vervlechting van de meeste ontwikkelingslanden met rasse schreden. De Associatie van Zuidoost-Aziatische Staten besliste al in 2003 dat ze tegen 2020 een Economische Gemeenschap wil vormen. De tien Aseanlanden hebben intussen ook belangrijke samenwerkingsverdragen met China en India getekend, de economische grootmachten van de toekomst. Bangladesh, Bhutan, India, Birma, Nepal, Sri Lanka en Thailand willen tegen 2017 een vrijhandelszone vormen. De Mercosur en de Andesgemeenschap, de twee handelsblokken van Zuid-Amerika, zijn ook aan een integratieproces bezig.

Voor een deel is het de geïndustrialiseerde wereld die de ontwikkelingslanden in elkaars armen drijft. De door de rijke landen gedomineerde wereldhandel en internationale investeringsstromen blijven zo onevenwichtig, dat de landen van het Zuiden zich wel gedwongen voelen na te gaan wat ze onder elkaar kunnen doen. Maar de dynamiek van snel groeiende landen, met reus China op kop, maakt dat de landen van het Zuiden zich ook automatisch naar elkaar toe bewegen. China is de belangrijkste afzetmarkt geworden voor zijn Aziatische buurlanden. Zelfs Latijns-Amerikaanse landen als Brazilië en Argentinië hebben op korte tijd hun export naar China verdubbelt.

De Top van het Zuiden in Doha brengt alle ervaringen met regionale samenwerkingsakkoorden en bilaterale overeenkomsten samen om uit te maken hoe je de groeiende economische relaties tussen ontwikkelingslanden het best stimuleert. De top is eigenlijk een bijzondere bijeenkomst van de G77, het samenwerkingsverband van de ontwikkelingslanden in de VN. Verwacht worden vertegenwoordigers van 132 ontwikkelingslanden, waaronder de Algerijnse president Abdelaziz Bouteflika, zijn Venezolaanse ambtsgenoot Hugo Chávez en de Nigeriaanse president Olusegun Obasanjo.

Een nieuw rapport van de VN noemt naast China en Katar ook Brazilië, India en Cuba als ontwikkelingslanden die zich bijzonder inzetten voor Zuid-Zuidsamenwerking. Brazilië is niet alleen in Latijns-Amerika maar ook in Azië en Afrika actief. Het levert bijstand aan andere ontwikkelingslanden in de gezondheidszorg, het openbaar bestuur, het onderwijs, op het vlak van energie en milieu en in programma’s die kleine ondernemingen meer kansen moeten bieden. China, de belangrijkste afzetmarkt voor veel grondstoffen, heeft een indrukwekkende reeks van handels- en ontwikkelingsovereenkomsten getekend met andere ontwikkelingslanden. India speelt een leidende rol in de informaticasector en heeft net als China opleidingsprogramma’s voor mensen uit andere ontwikkelingslanden opgezet.

Symbolisch voor de toenemende Zuid-Zuidsamenwerking zijn grote infrastructuurprojecten die de landen in bepaalde regio’s nog meer naar elkaar moeten doen toe groeien. In Azië werken 32 landen mee aan de pan-Aziatische snelweg, een netwerk van goede wegen dat al die landen met elkaar moet verbinden.

Maar de VN waarschuwen dat veel Afrikaanse landen en ook Minst Ontwikkelde Landen of geografisch geïsoleerde gebieden op andere continenten ver achterop lopen en helemaal uit de boot dreigen te vallen. Afrikaanse wegen, luchtverbindingen en spoorwegen zijn vaak van slechte kwaliteit - als ze al voorhanden zijn, schrijven de auteurs van het VN-rapport. Regelneverij vertraagt het verkeer van goederen en mensen in Afrika nog meer. De meeste van de 20 Afrikaanse beurzen trekken niet genoeg kapitaal aan en kunnen internationale transacties niet goed aan. De Afrikaanse Unie botst op al die hindernissen bij haar pogingen om tot meer samenwerking te komen tussen Afrikaanse landen. (PD/ADR)