Nepal is terug in de Middeleeuwen

Een meerpartijendemocratie kan niet hersteld worden voordat de maoïstische opstand is neergeslagen, zei de nieuwe minister van Buitenlandse Zaken, Ramesh Nath Pandey, vrijdag in de Nepalese hoofdstad Kathmandu. De opstandelingen zijn tegen het koningshuis en strijden sinds 1996 voor een maoïstische republiek. Bijna 11.000 Nepalezen kwamen tot nu toe om bij die strijd.

Gyanendra kondigde vorige week de noodtoestand af, stelde perscensuur in en liet het telefoon- en internetverkeer platleggen. De koning beloofde in een tv-toespraak dat hij binnen drie jaar de democratie volledig zal herstellen. De Nepalese beroepsvereniging voor advocaten zei vrijdag in een verklaring dat 22 politieke leiders vastgehouden worden in Biratnagar, een stad aan de grens met India.

Onder Nepalezen in het buitenland woedt inmiddels een stevige discussie over de gebeurtenissen in het Himalaya-koninkrijk. Denkt Gyanendra nu werkelijk dat hij in een tijd van globalisering en internationalisme een heel land kan gijzelen en terugvoeren naar feodale, middeleeuwse verhoudingen waar koningen regeerden per decreet? zegt Saurav Jung Thapa, student aan het Hampshire College in Massachusetts. De Nepalezen hebben van de democratie geproefd en ze zullen niet meer blind achter een dictator aanlopen die misleid is door zijn adviseurs en gelooft dat hij goddelijke rechten heeft op het land, schrijft Thapa in een op het internet gepubliceerde e-mail aan het International Nepal Solidarity Network.

Afgelopen weekeinde was er nog steeds vrijwel geen telefonisch contact mogelijk met Nepal. Bij verbindingen die wel tot stand kwamen, waren aan het einde van het gesprek vreemde pieptonen en klikgeluiden te horen, wat de geruchten voedt dat de lijnen afgetapt worden. Ook wordt beweerd dat het nog wel twee weken kan duren voordat weer via vaste lijnen gebeld kan worden. De mobiele telefonie zou nog drie maanden hinder ondervinden en internet een half jaar. In de Himalaya Times zei legerleider generaal Pyar Jung Thapa dat de ‘blackout’ al vruchten afwerpt in de strijd tegen de maoïsten.

Koning Gyanendra heeft een groot risico genomen, zegt de 93-jarige Nepalees Jaya Shah, die bij de Nepalese ambassade in New Delhi staat. Honderd meter verder demonstreren zo’n honderd Nepalese studenten tegen de koning. Ze dragen spandoeken met teksten die oproepen tot democratie en doen een beroep op de internationale gemeenschap om de militaire steun aan de middeleeuwse autocratie in Nepal stop te zetten.

Shah, een monarchist die tot dezelfde clan behoort als Gyanendra, zegt dat hij niet verrast is door de actie van de koning. Die herinnert hem aan de coup die Gyanendra’s vader, de inmiddels overleden koning Mahendra, in 1960 pleegde. We wisten dat de koning vroeg of laat het roer over zou nemen, zegt hij. Alle Nepalezen wisten dat en ook in India werd er rekening mee gehouden.

De Nepalese actrice Manisha Koirala, die in Mumbai woont, is op haar beurt sceptisch over de bestuurskracht van de politieke partijen in Nepal. Bestuurlijke incompetentie kan leiden tot een situatie waarin antinationalisten, zoals de maoïsten, onschuldige burgers vermoorden. Ik zou de koning die drie jaar gunnen om orde op zaken te stellen, in plaats van nog meer chaos te creëren in het toch al onrustige land.

Gyanendra volgde in 2001 zijn broer Birendra op. De populaire koning Birendra werd in dat jaar bij een dramatische schietpartij vermoord door zijn zoon, kroonprins Dipendra. Dipendra doodde ook nog een aantal andere familieleden voordat hij zelfmoord pleegde. De exacte toedracht van de schietpartij is nooit boven water gekomen. (JS/PD)