Nelson Mandela jarig

‘Toen hij in 1990 na 27 jaar uit de gevangenis kwam, was hij geen mens, maar een mythe, zorgvuldig opgebouwd en onderhouden door het ANC in ballingschap’, schrijft Peter ter Horst, een Nederlands journalist die zich afvraagt of de berichtgeving over Mandela wel opgewassen is tegen de onweerstaanbare uitstraling van de man die Zuid-Afrika naar vrijheid en democratie geleid heeft.
‘Voor de zwarte bevolking van Zuid-Afrika was hij geen politicus, maar een verlosser, die zijn mensen naar vrijheid en welvaart zou leiden, die een eind zou maken aan het geweld, en die de apartheid zou begraven. De verwachtingen waren immens. In een krottenkamp ten oosten van Johannesburg kwam ik eens in een huisje van golfplaat, hout en hardboard. In het halfduister liet de bewoner me vier kamertjes zien waarin achttien mensen sliepen. Hij wees naar de poster van een breed lachende Nelson Mandela boven het tweepersoonsbed. Met een zwarte stift had hij eronder geschreven: MY BLACK JESUS.’

Mevrouw Mandela

Heeft Mandela de hoge verwachtingen kunnen inlossen? Het South-African Institute of Race Relations schat het aantal Zuid-Afrikanen dat moet rondkomen met één dollar per dag op 4,2 miljoen, dubbel zoveel als in 1996. Zuid-Afrika’s economische groei zakt van vijf procent de jongste drie jaren wellicht naar drie of twee procent en de inflatie overschrijdt opnieuw tien procent. Met de toegenomen voedsel- en brandstofprijzen, betekent dat een harde klap voor townshipbewoners.
In een gesprek met MO* antwoordt Graça Machel, de vrouw van Mandela, op de vraag waarom de kloof tussen arm en rijk enorm blijft in het regenboogland: ‘Tien jaar is misschien lang in het leven van een kind, maar het is niets in de geschiedenis van een land. Niettemin hebben miljoenen Zuid-Afrikanen het voorbije decennium toegang gekregen tot onderwijs, gezondheidszorg, drinkwater, huisvesting en elektriciteit. Akkoord. Miljoenen leven nog altijd in armoede, maar je kan op zo’n korte tijd niet ongedaan maken wat eeuwen apartheid hebben kapot gemaakt.’
Graça Machel werd op 52-jarige leeftijd voor de tweede keer in haar leven first lady. In 1986 kwam haar eerste echtgenoot, president Samora Machel van Mozambique, om in een mysterieuze vliegtuigcrash. Ze is de huidige vrouw van Mandela en ontpopte zich als first lady almaar meer tot voorvechtster van vrouwen- en vooral kinderrechten.

Feest

De verjaardag van Mandela wordt overal gevierd. Eind juni vond al een groot concert plaats in het Londense Hyde Park waarvan de opbrengst naar het aidsfonds van Mandela ging, 46664. Vandaag opent ook de fototentoonstelling ‘Then and Now’ de deuren in Ons Huis op de Gentse Vrijdagmarkt.
Op dinsdag 22 juli organiseert Oxfam-Solidariteit haar jaarlijkse One Day for Another World, dit jaar staat de dag volledig in het teken van de verjaardag van Mandela.’s Avonds zijn er verschillende optredens op de Sint-Jacobsmarkt. En tot slot debatteert Adriaan Van Dis op zondag 20 juli in het François Laurentinstituut in Gent met ondermeer Luc Huyse, Guy Poppe, Walter Zinzen en Gie Goris.